Deskarbonizaziora, eraginkortasun energetikora eta autokontsumora bideratutako funts propioekin osatutako 260 miloi euroko programa bat martxan jarriko duela iragarri du Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasuneko sailburuak.

Realak galdu egin du Mallorcaren etxean (1-0), eta denboraldi hasiera kaskarra berretsi du. Orain arte etxetik kanpo lortu ditu puntu guztiak, baina gaur esku hutsik joan da Mallorcatik. Orain arteko partidarik kaskarrena jokatu dute Imanol Alguacilen jokalariek. Bi eguneko atsedena besterik ez dute izan bi taldeek partida prestatzeko, biek joan den igandean jokatu baitzuten bosgarren jardunaldiko norgehiagoka. Horrenbestez, aldaketa ugari egin behar izan dituzte Jagoba Arrasatek eta Imanol Alguacilek azken jardunaldiarekin alderatuta. Mallorcan, igandeko bi jokalari baino ez dira berriro aritu, eta Realan bost aldaketa izan dira. Berritasun handiena Mikel Oiartzabalena izan da; uste baino azkarrago osatu da kapitaina. Real Madrilen aurkako sentipen onak akuilu, Reala erasoko atera da lehen minututik. Sergio Gomezek eman du lehen abisua, area kanpoko jaurtiketa batekin. Postu anitzetan jokatu dezake kataluniarrak, eta gaur Take Kuboren postuan jokatu du, eskuin hegalean. Gaurko beste berritasun bat ezker hegalean izan da: Ander Barrenetxea. Donostiarra hamaikakora itzuli da gaur, eta gola sartzeko aukera gertu izan du, seigarren minutuan. Mallorcak denboraldi hasiera ona izan du, Realak baino hobea, eta Jagoba Arrasatek ez du zalantzarik izan ohiko jokalariei atsedena emateko. Gainera, gutxi nabaritu du aldaketa hori etxeko taldeak, eta erraz gerturatu dira txuri-urdinen atera. Lehen minutuetako joera pixkanaka aldatuz joan da, Realak atzera egin duen heinean. Aurtengo denboraldian dituen arazoetako bat da hori txuri-urdinentzat, ohi baino atzerago defendatzen duela. Mallorca ondo moldatu da zelaiaren azken laurdenean, eta mina egin dio Realari, batez ere baloi geldiko jokaldietan. Larin aurrelari kanadarrak oso gertu izan du 1-0koa, baina ez du asmatu baloia sarean sartzen. Reala bere zelaitik atera ezinik aritu da minutu luzez, eta beste behin zorigaiztoko jokaldi bat sufritu du, Real Madrilen aurka gertatu zitzaionaren oso antzekoa. Area barruko erdiraketa batean, Barrenetxeak besoa atera du, eta bete-betean jo du baloiak. Penalti argia. Abdon Prats aurrelaria izan da hamaika metrotik jaurtitzeko arduraduna, eta gola egin du, Remiro engainatuta. Mallorcak gola lortu orduko, atzerapausoa eman du emaitza mantentzeko, eta erasoan baino oraindik ere erosoago aritu da defentsa lanetan. Realak baloia mugitu du alde batetik bestera, baina zirrikiturik ez du topatu. Alguacilek arbola astindu du bolada aldatu nahian, eta Take Kubo zelairatu du bigarren zatia hasterako. Bigarren zatiari jarrera onarekin ekin dio Realak, lehen zatian egin duen bezala, baina, markagailuan atzetik arituta, ez da hasieran bezain azkar hustu. Mallorcak defentsan jarri du lehentasuna, eta kontraerasoak baliatu ditu Reala beldurtzeko. Gidoi horri jarraitu diote bi taldeek hitzez hitz. Kontraeraso horietako batean, Mallorcaren bigarren gola iritsi da, baina Larin aurreratuta zegoen, orpo baten aldean. Norgehiagoka etxeko taldearen alde lerratzen hasi da berriro, eta Alguacilek hiru aldaketa egin ditu aldi berean; Odriozola, Marin, eta Oskarsson zelairatu dira. Arrasate ere partidaren bila joan da, eta bere taldeko aurrealdean finko diren bi jokalari sartu ditu: Muriqi eta Asano. Ez da pizgarririk agertu Aldaketek hauspotu egin dute etxeko taldea, eta Reala baloiaren atzetik aritu da alde batetik bestera. Baloia berreskuratu ondoren, txuri-urdinek ez dute Zubimendi aurkitu, eta, lotura hori falta izanda, ezinezkoa izan dute Kubo edo Oskarsson aurkitzea. Realak ez du lortu arriskurik sortzea, ezta txiripaz ere. Azken minutuetan, hil edo bizi hasi da Reala. Ez zuen ezer galtzeko, ordurako irabazteko aukerarik apenas baitzuen, eta egiten ari zenarekin ezinezkoa baitzuen ezer arrantzatzea Balear uharteetan. Jokalari txuri-urdinak zelaiaren azken laurdenean pilatu dira, eta Mallorca atea morroiloz ixteko asmoarekin baizik ez da aritu azken minutuetan. Mirari baten zain zegoen Reala, baina denboraldi hasiera honetan zortea gehiago dauka faltan alde baino. Susic-ek egin du saiakera onena, baina jaurtiketa atezainak gelditu dio, eta bat eta hutsekoarekin amaitu da norgehiagoka. Laugarren partida dute jarraian txuri-urdinek irabazi gabe.

Hezbollah Libanoko talde xiitako kideek elkarrekin komunikatzeko erabiltzen dituzten hainbat pertsona-bilagailuk eztanda egin dute. 2.800 lagun baino gehiago —gehienak taldeko kideak— zauritu eta gutxienez bederatzi lagun hil dituzte tresnen eztandek, Libanon eta Sirian. Oraingoz, ezein talde edo gobernuk ez du erasoa bere gain hartu, baina Libanoko Gobernuak eta talde xiitak Israeli leporatzen diote erasoa. Horrela, Ekialde Hurbileko gatazka beste koska bat estutu da. AFP Agence France-Press berri agentziak argitaratu duenez, Hezbollahk «argi» du Tel Aviv dela bilagailuen eztandaren erantzule: «Israelgo etsaiari egozten diogu eraso kriminal honen erantzukizun osoa». Talde xiitak helarazitako ohar bat aipatuta, berri agentziak dio Hezbollahk «zigor justua» ezarriko diola Tel Avivi. Iazko urriaren 7az geroztik Israelek Gazaren aurkako oldarraldia areagotu zuenetik, hamaika ika-mika izan dituzte talde xiitak eta Israelek. Uztailean, esaterako, Tel Avivek Hezbollahri egotzi zion Golango gainetan —Israelek okupatutako lurraldea— eraso bat egin eta hamabi lagun hil izana. Ustezko erasoak gutxienez 2.800 zauritu eragin ditu Libanon —horietako berrehun «larri» daude—, Firass Abiad Osasun ministroak adierazi duenez. Bertan zauritutako bat Iranek Libanon duen enbaxadore Mojtaba Amani da. Amani «ondo» dagoela jakinarazi du enbaxadak X sare sozialaren bidez, eta nabarmendu du eztandak «azaleko zauriak» soilik eragin dizkiola. Orain arte zenbatutako hildakoen berri Beirutek eman du soilik. Hortaz, ez dago oso zehatz jakiterik zenbaterainoko eragina izan duen bilagailuen eztandak Sirian, baina hango Giza Eskubideen Behatokiak ohar bidez baieztatu du Damaskoko zenbait ospitaletan zaurituak daudela, hamalau hain zuzen. Hezbollah Siriako presidente Baxar al-Assaden aliatua da. Libanoko Gobernuak ere gogor egin du Israelen aurka. Informazio ministro Zaid Makaryk «Israelen eraso» gisa definitu du bilagailuen eztanda Al-Jazeera telebista katean, eta esan du Libanoren «xede nagusia Israelek Libanoko herritarren aurka egiten dituen erasoak etetea» dela. «Nazioarteko komunitatearen erantzukizuna dira krimen horiek», gaineratu du ministroak. Reuters albiste agentziak Hezbollahko iturri anonimoak aipatuz argitaratu duenez, talde xiitak berak esan du «inoizko segurtasun akatsik handiena» gertatu dela eraso horretan. Hala ere, Libanoko herritarrei eskatu diete «zurrumurrurik» ez zabaltzeko harik eta Hezbollahk gertatutakoaren inguruan ikertu arte, horrek «Israeli gerra psikologikoan» lagunduko diolakoan. Tresna berriak Bilagailuak herrialdera «duela gutxi» heldu zirela adierazi du Telekomunikazio ministro Johanny Cornek. Ministroak azaldu duenez —oraindik «informazioa biltzeko» dutela argitu nahi izan du—, tresnen bateriak ohi baino gehiago berotu dira, eta horren ondorioz egin dute eztanda. «Agian urrutitik berotu dituzte tresnak, baina ez dakigu nola», adierazi du Cornek, aditzera emanez tresnak herrialdera sartu zituenak helburu hori izan zezakeela. Horiek horrela, jakinarazi du ikertzen ari direla nork eta nola sartu zituen bilagailuak Libanora. Israelek oraingoz ez du adierazpenik egin erasoaren inguruan. Israelgo egunkari Haaretz-ek argitaratu duenez, gobernua eta kargudun militar nagusiak bilduta daude Defentsa Ministerioan. Israelgo armadak, bitartean, oharra kaleratu du, «egungo egoera aztertzen» ari direla esanez. Bertan, ordea, ez dituzte ez Hezbollah eta ez Libano zuzenean aipatzen. Gazako zerrendaren aurkako setioa areagotu zuenetik, ez da lehen aldia Tel Avivi Palestinatik eta Israeletik at ekintza armatu bat egitea leporatzen diotena. Esanguratsuena uztail bukaeran gertatu zen, Hamaseko adar politikoko buru Ismail Haniye hiltzea egotzi baitzioten Iranek, Hamasek eta Palestinako erakundearen aldeko bestelako talde batzuek.

Hedabideen jabeak nor diren ezagutzeko erregistro bat, pluraltasuna bermatzeko eta medioen kontzentrazioa eragozteko araudi bat, administrazioaren eta kargu publikoen artean gardentasuna sustatzeko eta kontrolak zorrozteko neurriak, 1968ko Sekretu Ofizialen Legea eta mozal legea «moldatzeko» konpromisoa… Demokraziaren aldeko Ekintza Plana onartu du gaur Espainiako Ministroen Kontseiluak, «gardentasun instituzionala bermatzeko», «adierazpen askatasunean sakontzeko» eta «desinformazioari aurre egiteko» neurri sorta. Planean jasota daude Espainiako Gobernuak datozen hiru urteetan ezarri nahi dituen zenbait neurri, «hedabideei gardentasuna emateko xedez, Europako Batasunak ezarriak dituen irizpideen arabera». Justizia eta Presidentetza ministro Felix Bolañosen esanetan, gobernuak «besoz beso» lan eginen du talde parlamentarioekin, neurri horiek aplikatze aldera: «Demokraziaren garbitasuna indartu nahi dugu», azaldu du ministroak. Izan ere, planean jasotako neurrietako asko dira PSOEren gobernuari eusten dioten taldeek aspalditik eginiko eskaerak: besteak beste, Sekretu Ofizialen Legea moldatzea eta Zigor Kodean jasotako zenbait artikulu baliogabetzea. Hain zuzen, Ministroen Kontseiluak gaur onartutako planaren arabera, Espainiako Gobernuak konpromisoa hartu du Zigor Kodeko zenbait artikulu moldatzeko, «adierazpen askatasunaren eskubideari eragiten dioten heinean». Espainiako Koroaren aurkako irainak eta sentimendu erlijiosoen aurkako delituak sartuko lirateke puntu horretan, besteak beste. «Xedea da artikulu horien erredakzioa moldatzea, inguruko herrialdeetan dutenarekin homologatze aldera, eta Giza Eskubideen Europako Auzitegiaren jurisprudentziari men eginez». Bestalde, Euskal Herriko alderdien aspaldiko aldarria da Sekretu Ofizialen Legea moldatzea. Egun indarrean dena frankismo garaikoa da, eta Pedro Sanchezek berak behin baino gehiagotan iragarri du moldatuko duela. Hizkuntza gutxituetako hedabideei babesa Gaur onartutako neurri sortan jasota daude, bestalde, hedabideei lotutako zenbait puntu. Gehienek aipamen egiten diote hedabideen jabetza ezagutzeari, eta publizitate instituzionala kontrolatzeari, «gardentasuna, proportzionaltasuna eta diskriminaziorik eza bermatzeko irizpideak txertatzeko». Besteak beste, legez ezarri nahi dute administrazio publiko guztiek hedabideetan egiten duten inbertsioa. Erregistro publiko bat ere sortuko dute, hedabideen jabeak nortzuk diren eta zenbateko inbertsio publikoa jasotzen duten ezagutze aldera. Atal horretan, bestalde, Espainiako Gobernuak konpromisoa hartu du «gaztelaniaz besteko hizkuntza ofizialetan» ekoitzitako edo argitaratutako hedabideak «babesteko». Gobernuak aurkeztutako agirian, ordea, ez dago zehaztua nola babestuko dituzten hedabide horiek. «Desinformazio kanpainen aurkako estrategia» ere ondu nahi du Pedro Sanchezen gobernuak. Zehazki, «ohorearen eta intimitatearen eskubideei buruzko legea» moldatu nahi dute, eta baita argitaratutako albisteak zuzentzeko eskubidea arautzen duena ere. Albiste faltsuak edo «nabarmenki lerratuak edo alderdikoiak diren horiek» zuzentzeko sistema hobetu nahi dute, horri lotutako kalte ordainak eta epeak zehaztuta. ‘Mozal legea’-ren artikulu bat Mozal legea ukitzeko asmoa ere agertu du Madrilek. Zehazki, lege horren 36. artikulua aldatu nahi dute: polizien eta segurtasun indarren irudiak hartzea zigortzen duena, alegia. Kultura ministro Ernest Urtasunek iragarri du negoziazioak abiatuko dituztela Espainiako Kongresuko gainerako talde parlamentarioekin, legea erreformatzeko beharrezkoa den «kontsentsua» lortzeko xedez. «Anomaliatzat» jo du isunak jasotzea Poliziaren jardunari buruz informatze hutsagatik, eta prest azaldu da hori aldatzeko: «Informazioaren esparruko zenbait profesionalek zigorrak jaso dituzte beren lana egiteagatik, Estatuko segurtasun indarren ekintzei buruz ari zirenean. Hori konpondu beharra dago».

Bestalde, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Elkartearen azken txostenaren arabera, Espainiako Estatuko hiru erkidego garestienetako bat da EAE, Balearrekin eta Kanariekin batera.

Aldundiak Biqain aurkeztu du, Bizkaiko unibertsitateen, ikerketa-zentroen eta enpresen ezagutza guztia teknologia kuantikoan biltzeko asmoarekin, abangoardian egon gaitezen.

Jaurlaritzak finantza-tresna berriak aktibatu nahi ditu, baita industria-proiektu berriak sortzeko eskura dauden baliabideen zati bat bideratu, etorkizuneko enpresa-ekimenen hazkundea babestu eta Euskadin liderrak diren enpresak errotu ere.

Esaera zaharrak dioen bezala dabil Osasuna: kalean uso, eta etxean otso. Talde gorritxoak hiru partida jokatu ditu Sadarren, eta horietatik bi irabazi ditu, eta bat berdindu. Etxetik urrun, ordea, bi jokatu ditu, eta biak galdu ditu; azkena, gaur gauean, Vallecasen, Rayoren aurka: 3-1. Vicente Morenok entrenatutako taldea Gironan (Herrialde Katalanak) baino hobeto aritu da; ez zen zaila, Montilivin itxura oso eskasa eman baitzuen, eta astindua jaso: 4-0. Hobeto aritu da gaur, baina ez nahikoa punturen bat eskuratzeko. Hark sartu du lehen gola, baina gero ez da gai izan aldeari eusteko, eta, azkenerako, Rayok irauli egin du emaitza. Ez da ukitu behar ondo dabilena. Horixe pentsatu du Vicente Morenok, eta azken neurketan Celtari irabazi zion hamaikako ia berberaren alde egin du. Aldaketa bakarra egin du, eta behartua izan da, Budimir kili-kolo ibili baita azken egunetan, Kroaziako selekzioarekin jokatu eta gero. Raul Garcia de Harok ordezkatu du. Aldaketa ondo atera zaio Osasunako entrenatzaileari, aurrelari kataluniarrak sartu baitu norgehiagokako lehen gola, 27. minutuan. Muminek gaizki urrundu du baloia defentsan, Raul Garcia del Harok jaso du baloia area kanpoan, dotore, eta oraindik eta dotoreago jo du buelta erdian, zuzenean Rayoren atearen eskuairara. Golak zelaian izandako parekotasuna hautsi du. Hala amaitu da lehen zatia. Osasunak aldeko zuen lehia. Bi gol hamazazpi minutuan Baina aldea ezerezean geratu da bigarren zatia hasi eta berehala. 50. minutuan, Muminek baloia jaso du ezker hegalean, eta jaurtiketa ikusgarria egin du. Baloia ziztu bizian atera da Sergio Herreraren aterantz, eta zutoina ukitu eta gero, sareetara joan da. Gola sartuta, Rayoko atzelariak arindu egin du gorritxoen golean egindako hutsa. Berdinketak etxeko taldea hauspotu du, eta Osasuna oso estu hartzen hasi da. 61. minutuan, Camello gola sartzear izan da, baina Herrerak salbatu egin ditu gorritxoak. Beste horrenbeste egin du handik gutxira Isik area kanpotik egindako jaurtiketa bat urrunduta. Hirugarrenean, ordea, ezin izan du ezer egin. 67. minutuan, Chavarriak erdiraketa egin du ezkerretik, Ratiuk area erditik errematatu du, eta baloia ate barrura joan da Pablo Ibañezek ukitu eta gero. Hamasei minutuan Rayok buelta eman dio emaitzari. Bigarren gola kolpea izan da gorritxoentzat, eta etsipenak zenbait minutuz iraun die. Nola edo hala egin dute aurrera, eta saria lortzekotan egon dira: 83. minutuan, Abel Bretonesek ezkerretik erdiratu du, eta Ruben Peñaren burukadak zutoina orraztu du. Osasunak ez du asmatu. Bai, ordea, Rayok. 95. minutuan, Unai Lopezek baloia hartu du bere zelaian, Osasunaren areara arte eraman du, eta jaurtiketa neurtua egin du. Gol horrek eman die azkena gorritxoei. Berriro esku hutsik egingo dute etxerako bidaia. Larunbatean arindu beharko dute atsekabea, Sadarren, Las Palmasi irabazita.

Duela hogei urte-edo, itzulpenarekin ikustekorik izan zezakeen zerbait idazteko eskatu zion EIZIE elkarteak Anjel Lertxundiri, eta halaxe jaio zen Berbelitz, «aire librean» jaio ere, langintza horretarako inolako baldintzarik jarri ez ziotenez. Haren liburu berriko protagonista da Berbelitz —berba, ele eta hitz-en batura—, ofizioz itzultzailea, apunteak hartzeko ohitura handikoa. Beste munduak, beste begiradak zaizkio axola; beste kulturetako sentiberatasunak euskarara ekartzea. Apuntez apunte, karpetak eta karpetak osatu ditu Berbelitzek, eta haiek logika batera ekartzea egokituko zaio Berbelitzen lagun idazle bati. Horrainokoa abiapuntua. Liburuaren generoa aldez edo moldez zehaztu behar, eta saiakera literario gisa definitu du Alberdaniako kide Aritz Galarragak Berbelitzen hiztegia: «Lertxundik maisuki lantzen du genero nahasketa hori, eta zorionekoak gara saiakera literarioan laketu delako». «Lertxundik maisuki lantzen du genero nahasketa hori, eta zorionekoak gara saiakera literarioan laketu delako» ARITZ GALARRAGA Alberdaniako editorea Lertxundiren Itzuliz usu begiak ekarri du gogora Galarragak (Alberdania, 2019), orduko hartan bezala oraingo honetan ere itzulpengintzari heldu diolako Lertxundik, eta, bide horretatik, nabarmendu du euskarara itzulitako liburuak «euskaraz egindako literaturarik onenetakoa edo onena» direla. Umberto Eco idazle italiarraren hitzak ere baliatu ditu Lertxundiren ekarria kokatzeko: «Hark esaten zuen Europako hizkuntza itzulpena dela, eta nik esango nuke zentzu horretan europarrena Lertxundi dela, ikusi besterik ez baitago zenbat autore darabiltzan». Lertxundik, berriz, bere Letra kalekantoitik liburura egin du atzera azalpen bila (Alberdania, 1986), harako jasotako metaforak, aipuak eta gainontzeko «perlatxoak» biltzeari ez baitio utzi geroztik, eta perla horiek baitira, hain zuzen, hiztegiaren iturria. Berbelitz, esan gabe doa, Anjel Lertxundiren alter ego-a izan liteke, aldeak badiren arren: «Berbelitzek ez bezala, liburuetan egiten ditut apunteak, ez paper muturretan. Liburuak zikintzen dibertitzen naiz». Itzulpengintza dela eta, «txikitandik» erakarri duela esan du Lertxundik, baina bereak batik bat itzulpen txikiak izan direla adierazi nahi izan du: «Nire itzulpen lan nagusia aipamenetan dago. Batzuetan jatorrizkotik itzuli ditut, baina gehienetan beste itzulpen batzuen bidez. Hori da itzultzaile gisa dudan meritu bakarra». Obra literario original baten itzulpena «berez eta izatez obra literario» bihurtzen dela uste du Lertxundik: «Literatura Unibertsala bilduma edo Igela argitaletxeko liburuak literatura dira, euskal literatura, jatorrizko hizkuntzetatik geurera ekarritako perlak». Berbelitz protagonistak ere horixe du bokazioa: «Horko eta hango obra literarioak itzuliz, hemengo obra literarioak eskaintzea euskarari». Lertxundiren aburuz, «mundu globalizatuan hizkuntza jakin bateko literaturak asko jasotzen du beste hizkuntzetatik, nahiz eta gutxitan esaten eta aztertzen den». «Mundu globalizatuan, hizkuntza jakin bateko literaturak asko jasotzen du beste hizkuntzetatik, nahiz eta gutxitan esaten eta aztertzen den» ANJEL LERTXUNDI Idazlea Nolanahi ere, Berbelitzen hiztegia itzulpengintzaz harago doala nabarmendu du Galarragak: «Euskal autoreez, hizkuntzaz, euskaraz, lengoaiaren ahalez eta ezinez, mugez eta plazeraz ere ari da, eta hori guztia prosa ezin gozagarriagoan». Hizkiz hizki Liburuaren mamia prosa laburrez josia da, eta, liburuaren izenburutik beretik iradokita datorrenez, hiztegi baten gisan daude sailkatuta, hau da, hizkiz hizki, eta hizki bakoitzak atal bat osatzen duela. Testu labur horiek idazteko, molde asko baliatu ditu Lertxundik, hala nola glosa, hausnarketa, kronika, kritika, ipuina eta beste, betiere sentsazio eta gaitegi literario oparoa lortze alde. Liburua sailkatzen zaila izanagatik ere, «bete-betean literatura» dela azpimarratu du Idoia Santamaria editoreak: «Artefaktu literario bat da, sorkuntza artifizialaren adieran eta lehergailuaren adieran, elementu bizi-bizi bat baita: tik-tak egiten du, eta irakurlearen barne klaketari eragiten dio». Lertxundiren liburuak irakurtzeko modu asko dago Santamariaren ustez, baina bere kutunena literatur gida moduan irakurtzea dela esan du: «Lertxundiren liburuak literatura unibertsaleko erreferentziaz beteta datoz beti, eta oso atsegina da liburuetan uzten dituen arrasto horiei segitzea: deskubrimendu handiak egiten dira». «Lertxundiren liburuak literatura unibertsaleko erreferentziaz beteta datoz beti, eta oso atsegina da liburuetan uzten dituen arrasto horiei segitzea: deskubrimendu handiak egiten dira» IDOIA SANTAMARIA Itzultzaile eta editorea Horrez gain, liburuaren meriturik handienetako bat «tradizioa eta modernotasuna berariazko asmo pedagogikorik gabe, ezer behartu gabe uztartzea» dela nabarmendu du Santamariak. Hiztegia osatzen duten sarrerak ez dira beti hitz soilak; batzuetan tituluaren antz handiagoa dute, eta beste batzuetan esaldiak edota hitz jolasak izan litezke: esate baterako, «Xuxen ibili Xuxenekin», edo «Boludamentean auzo gira», azken hori Lertxundiren lagun batek Argentinatik bidalia. Santamariak A letrako bat du kutunena: «Ahots bat, ia nirea» Jorge Gimenez gogoan Santamariak eta Galarragak bezala, Lertxundik ere Alberdaniako editore Jorge Gimenez zena izan du gogoan, besteak beste liburuaren edizioa beti zaintzen zuelako, eta Berbelitzen hiztegia idazten hasi zenean harekin ere hitz egin zuelako: «Jorge nonahi dago. Ez dakit esandako guztiak obeditu dizkiodan, baina saiatu naiz».

Alemaniako Gobernuaren aginduz, gaur kontrolak egiten hasi dira herrialdearen muga guztietan. Joan den urritik ari zen Alemaniako Polizia herrialdearen hegoaldeko eta ekialdeko pasabideak kontrolatzen; bada, gaurtik aurrera, muga guztietara zabaldu dute neurria. Barne Ministerioak joan den astean plazaratu zuen erabakia, argudiatuz «legez kanpoko migrazioa gehiago mugatzea» duela helburu; gutxienez sei hilabetez egongo da neurria indarrean. Barne Ministerioak ohar batean adierazi zuen «legez kanpoko migrazioak» Alemaniari «zama globala» eragiten diola. Eta Nancy Faeser Barne ministroak xeheago azaldu zuen, joan den astean, zergatik jarri duten neurria indarrean: «Terrorismo islamistak eta mugaz gaindiko delinkuentziak eragiten dituzten arriskuetatik babesteko balioko digu. Ahal dugun guztia egiten ari gara gure herrialdeko biztanleak babesteko». Auzoko herrialdeetan izan du oihartzuna Alemaniako Gobernuak onarturiko neurriak. Poloniako lehen ministro Donald Tuskek adierazi du Varsoviarentzat «onartezina» dela Alemaniak kontrol «zorrotzagoak» indarrean jartzea. Gainera, kaltetutako herrialdeetako agintariekin hitz egiteko prest agertu da. Bide beretik, Greziak eta Austriak ohartarazi dute ez dituztela hartuko Alemaniak onartzen ez dituen migranteak. Alemanian migrazioaren gaia puri-purian dagoen honetan jarri dute neurria indarrean. AfD Alemaniarentzako Alternatiba eskuin muturreko alderdia indarra hartzen ari da, eta etengabe kritikatu dituzte Olaf Scholtz kantzilerraren gobernuaren migrazio politikak. Alemaniako agenda politikoaren erdigune bihurtu da migrazioaren gaia; are eta gehiago Solingeneko (Alemania) atentatu jihadistaren ostean. Herri horretan, joan den abuztuan, gizon batek 11 pertsona sastatu zituen labanaz, eta horietako hiru hil ziren; Estatu Islamikoak bere gain hartu zuen erasoa. Ordutik, Scholtzen koalizio gobernuak —SPDk, Berdeek eta liberalek osatua— zenbait neurri hartu ditu; tartean, 28 afganiar deportatzea. Halere, eskuin muturrak gobernua kritikatzen jarraitu du, eta, azken asteetan, AfDk emaitza bikainak lortu ditu Turingia eta Saxonia landerretako bozetan —lehen indarra izan da Turingian, eta bigarrena Saxonian—. Testuinguru horretan eta Brandenburgo landerreko hauteskundeen atarian erabaki du Scholtzen gobernuak herrialde osoko mugetara zabaltzea kontrolak. Teorian, salbuespena Alemaniarako Migraziorako Batzordeak ohar bat zabaldu zuen gobernuak neurriaren berri eman zuenean. Idatzi horretan adierazi zutenez, herrialdeko muga guztietan kontrolak jartzeak herrialdeko migrazio politiketan dagoen «populismo arriskutsua» irudikatzen du. Gainera, gehitu zutenez, «ezbaian» jartzen ditu asilorako eskubidea eta Europako Batasuneko asilo sistema. Izan ere, Schengengo Itunak, herrialde sinatzaileen artean libre ibiltzea arautzen duenak, salbuespenezko neurritzat hartzen ditu mugetako kontrolak. Teorian, soilik egoera berezietan jar daitezke indarrean Schengen eremuaren barne mugetako kontrolak. Praktikan, ordea, Europako Batasuneko zortzi herrialdetan daude indarrean horrelakoak. Frantziak, esaterako, 2015eko eraso jihadisten ostean jarri zituen, eta hala jatraitzen dute. Alemaniako Barne ministroak esan zuen «muga nazionaletan kontrolak areagotu» behar direla «Europako Batasuneko kanpo mugak sendo babestea lortu bitartean». Iragan apirilean Europako Parlamentuak onartutako Migrazio eta Asilo Ituna aipatu zuen kanpo mugak babesteko tresna gisa; EBren migrazio politika gogortzeko akordio hori oraindik ez dago indarrean. Bestalde, Schengen eremuan dagoen beste herrialde batek, Herbehereek, iragan astean adierazi zuten asilo erregimena zorroztu nahia, baita EBren migrazio arauditik ateratzeko asmoa ere.