Euskal pentsiodunek herri ekimen legegile bat sustatuko dute gutxieneko pentsioak osatzeko. Sinadura bilketa aurrerago abiatuko dute, HELa tramitera onartzen badute. Apirilaren 26an aurkeztuko dute Legebiltzarrean, eta elkarretaratzea deitu dute aurretik.

LABek mobilizazioak egingo ditu 1.600 euroko gutxieneko soldata eta 30 orduko lan astea eskatzeko. Euskal Herri osoan egingo duen kanpaina Bilbon amaituko da, abenduaren 12an, manifestazio handi bat eginda.

Joan den astelehenetik desagertuta zeuden bi bilbotar atxilotuta dituztela baieztatu zuen atzo Venezuelako Barne ministroak, Diosdado Cabellok, Venezolana de Television katean. CNI Espainiako zerbitzu sekretuekin eta Venezuelako oposizioarekin «lotura» izatea leporatzen diete Jose Maria Basua Badovinosi eta Andres Martinez Adasmeri; Espainiako Gobernuak, ordea, gezurtatu egin du erakunde hartako edo beste edozeineko kideak direnik, eta Atzerri Ministerioak eta Caracaseko enbaxadak eskatu dute lehenbailehen atxilotuekin harremanetan jarri ahal izatea, «akusazioak zehatz-mehatz» jakiteko eta behar duten laguntza eskaintzeko. Venezuelako Amazonas estatuko Puerto Ayacucho hiriburuan atxilotu zituzten bi euskal herritarrak, Kolonbiako mugatik gertu, baita hiru estatubatuar eta txekiar bat ere; zaintzapean dituzte orain, eta horiek itauntzen ari dira. CNIrekin eta herrialdeko oposizioarekin batera ekintza «terroristen» bidez gobernua «ezegonkortzeko operazio» batean parte hartzea egotzi diete, helburu omen duena Nicolas Maduro presidentea, Delcy Rodriguez presidenteordea eta beste hainbat goi kargudun hiltzea. Operazio hartan «parte hartze aktiboa» zutela aitortu zuten Basuak eta Martinezek, Cabelloren arabera, eta Espainiak «mertzenarioak» hornituko zituela ere erantsi zuen. Espainiako Gobernuak berehala gezurtatu ditu akusazio horiek. Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak jakinarazi duenez, bi atxilotuen familiek hilaren 9an salatu zuten desagertuta zebiltzala; astebete lehenagotik, hilaren 2tik, ez zuten haien berri. Horrela, Ertzaintzak gaur baieztatu du Basua eta Martinez direla Venezuelan atxilotuta dituztenak. Abuztuaren 17an abiatu ziren Madriletik Caracasera, eta irailaren 5ean itzultzekoak ziren. Telebistan egindako agerraldian, Barne ministroak adierazi zuen AEB Ameriketako Estatu Batuetatik heldutako 400 armatik gora atzeman dituztela; CIA inteligentzia zerbitzu estatubatuarrak operazio horren «buru» direla ere adierazi zuen. AEBetako Estatu Departamentuak baieztatu du armadako kide bat atxilotu dutela, eta beste bi herritar ere atxilotu ote dituzten baieztatzen ari da.

Bina berdinketa eta porrotekin itzuli da Las Palmas Gran Canaria estadiora, Athleticen kontra gaur izan duen norgehiagokan zorte pixka bat izateko esperantzaz. Aurreko lau partidetan lortutako bi puntuak, ordea, bi horietan geratu dira azkenean. Zuri-gorriek kaskar hasi dute liga, baina aurkariak baino hobexeago; lau puntu eskasekin heldu dira Las Palmasen zelaira, eta hiru gehiagorekin itzuliko dira azkenean. Eta ez da izan etxekoek borrokatu ez dutelako. 0-2 amaitu dute lehen zatia, eta erakustaldia egin du Las Palmasek, gero, bigarren zatian. 2-3 amaitu du markagailuak. Athleticek jarri du baloia, eta gogor saiatu diren arren, Las Palmasek hartu du baloia. Etxeko taldeak izan du lehen aukera serioa gola sartzeko; azkar ibili da Agirrezabala, ordea, eta ezerezean utzi ditu McBurnieren eta Rodriguezen jaurtiketak. Erakustaldia egin dute zuri-gorriek ondoren, eta iritsi dira Cillessen-en atera , baita Sancetek gola sartu ere zazpigarren minutuan, Gurutzetak baloia utzi ondoren. Denboraldiko hirugarrena du, hain zuzen. Lehoien oldarraldia ez da amaitu, eta Iñaki Williams area barruan sartu da, Las Palmaseko atezainak jokaldia aurreikusi dio, eta baloia aldendu du atetik; Nico Williams ere saiatu da areatik gola sartzen, baloia desbideratuta jaurti izanagatik ere. Las Palmas gogor aritu da zelai erdian. Jauregizarrek jaso du partidako lehen txartel horia, Marvini gogor heldu baitio elastikotik. Baloia ostu du berriro Athleticek, eta Sancent bigarren gola sartzen saiatu da Nicok baloia pasa eta gero. Denbora izan du horretarako, kontrola egin du, nahiz eta zuzen-zuzenean kanpora joan den baloia. Alex Suarez Las Palmasekoak jaso du bigarren txartel horia. Aukerak ez zaizkio amaitu Athletici, eta Iñakiren paseari esker Oihanek gola sartu du, baliogabetu egin duten arren, jokoz kanpokoagatik. Lehen zatiak eman du berea, eta Williams anaien arteko jokoak eman dio Athletici bigarren gola, 30. minutuan. Nicok Iñakiri eman dio baloia, eta Iñakik Nicori. Kolpe bakarrez eman dio hark baloiari, eta Cillessen-ek ezin izan du baloiak sarea ukitzea saihestu. Denboraldiko lehen gola du Nicok. Gero eta zapore garratzagoa du partidak Luis Carrionen hamaikakoarentzat: zuri-gorrien atera zuzen jaurti du baloia Kirian Rodriguezek, eta Agirrezabala gaindituta, baloia sartzear egon da. Azkenean, Paredes lurrera bota da eta baloia atera du marra gain-gainetik. Horiek horrela, lehen zatiaren azken partean bien arteko lehia nagusitu da, eta Athleticek baloiaren kontrola galdu du. Hiru minutu luzatu du epaileak, eta etxekoak jabetu dira baloiaz. Bigarren txartel horia jaso du Athleticek; oraingoan, Ruiz de Galarretari eman diote Moleiro estu heltzeagatik. Dena den, balio izan duena partidaren lehen ordu erdia izan da, eta emaitza bikainarekin heldu da atsedenaldia zuri-gorrientzat. Bi Athletic ikusi dira, oldarkor bezain bizkor aritu dena bata, eta indarra galtzen joan dena, bestea. Bigarren zati sufritua Valverdek ez du aldaketarik egin bigarren zatirako; Carrionek, berriz, Gomez Campaña eta Suarez zelaitik atera ditu, eta Gonzalez eta Alex Muñoz hasi dira jokoan. Muñoz Agirrezabalarena hurbildu da, baina ezerezean geratu da Las Palmasen lehen gola sartzeko saiakera. Hurrengo aukera Iñaki Williamsek izan du ezkerrarekin, eta oso gutxigatik egin du huts. Etxekoak baloiaren jabe izaten jarraitzen dute, nahiz eta Athleticek defentsa zurruna den. Jauregizarrek nahikoa zuen bigarren txartel horia zelaitik ateratzeko, baina gorria atera diote, 56. minutuan. Hutsuneaz baliatu dira etxekoak. Baloia etsaien atetik gertu atera du Sandrok, eta zuzenean sartu du taldearen lehen gola, 59.ean. Las Palmasen erakustaldia ikusita, jokoa aldatu behar izan du Valverdek, eta bi aldaketa iragarri ditu Valverdek: Gurutzeta eta Ruiz de Galarreta atera dira zelaitik, eta Prados eta Vesga zelairatu ditu. Kornerra atera du Nicok, Yurik jaso du baloia, baina pikutara jaurti du. Beste aldaketa bat Las Palmasen: Javi Muñozen ordez sartu da Silva. Eta zerbaitetarako balio izan du, 64. minutuan izan baitu azken horrek berdinketarako aukera bikaina. Carrionek asmatu du Fabiorekin, eta lehen aukera izan eta bost minutura buruarekin errematea egin du. Agirrezabala azkar ibili da, eta berdinketa saihestu du. Athleticen estrategia aldatzearren, 71. minutuan Berenguer eta Gomez sartu dira, eta Nico Williamsek eta Sancetek, gaurko goleatzaileak, atseden hartu dute. Athletic sufritzen ari zen, baina kemena atera dute 76. minutuan defentsa gainditu du. Berenguerren erdiraketa jaso du Iñaki Williamsek, Paredesek jarraian, eta 1-3 jarri du markagailua. Partida amaitzeko hamar minutu geratzen direla aldaketak etorri dira: De Marcos atera da, eta Gorosabel sartu; Las Palmasen, McBurnie eta McKennak atseden hartu dute, eta Benito eta Mata sartu dira. Kornerra atera du Las Palmasek, eta azkarra izan da Alex Muñoz, eta Agirrezabalak ezin izan du baloia geratu. Muñozek 2-3 jarri du markagailua 83. minutuan.

Zizur Nagusiko (Nafarroa) Udalak kudeatutako puntu moreak hainbat sexu eraso salatu ditu herriko festetan. Udalak aho batez onartu du adierazpen bat, eta «guztiz gaitzetsi» ditu jazo diren erasoak; salatu du horrelakoek agerian uzten dutela oraindik ere «gizonen eta emakumeen arteko desberdintasun eza». Elkarretaratzea egin dute gaur 20:00etan, Foruen Plazan. Zizurreko eraso matxisten kontrako mahaiak, zeinean udala eta tokiko hainbat elkarte feminista biltzen diren, elkartasun osoa adierazi die sexu erasoak jasan dituzten emakumeei. Asteburu honetan bost gizon atxilotu ditu Foruzaingoak, horietako bat Zizur Nagusian, genero indakeria delitua egotzita. Argitzeko dago atxiloketa horrek zerikusik duen herriko festetan izan diren sexu erasoekin.

Amaia Barredo sailburuak Arabako Errioxako Mahats-bilketaren 29. Jaian, Moredan, azaldu duenez, ardoa ekoizten duten eremuek “egoera global zaila” bizi dute, inflazioa, tentsio politikoak eta garraioaren eta horniduren krisia tarteko.

Santiago Bernabeutik kanpo garaipenik lortu gabe iritsi da Real Madril Anoetara. Eta etxean irabazi gabe zen Imanol Alguacilen taldea. Bada, batak bolada horri amaiera eman dio, baina besteak ez. Madrilgo taldeak 0-2 garaitu du Reala eta Imanolenek Anoetan punturik lortu gabe jarraitzen dute. Ligako bosgarren jardunaldiko partida ona osatu du etxeko taldeak; aurreko neurketetan baino sendoago aritu da, baina zehaztasuna falta izan zaio. Iritsi dira Courtoisen atera, baina ez dute golik egin. Susic austriarra bikain aritu da, baina bi bider jaurti du baloia zutoinera. Eta beste aukera batean langa jo du Beckerren jaurtiketa batek. Baloiak zutoina jotzerakoan ateratako burdin hotsa protagonista izan da gaurkoan. Agian Eduardo Txillidari eginiko omenaldiaren parte izan da. Realeko jokalariak elastiko bereziarekin atera dira burdinarekin obra ugari egin zituen eskultorea jaio zenetik mende bat igaro dela-eta. Norgehiagoka lehiatua izan da, bi taldeak txandaka aritu dira erasoan. Hasiera-hasieratik erritmo bizian aritu dira bi taldeak. Etxekoen lehen aukera 24. minutuan heldu da. Carlo Ancelottiren taldeko atzelariek galdutako baloia area ertzetik jaurti du Susicek. Sekulako ostikada eman dio, baina ezker zutoina jo du. Minutu gutxiren ostean, Madrilgoek izan dute gola egiteko aukera. Falta jaurtiketaz, Modricek erdiraketa bikain bat egin du; Rudigerrek errematatu du buruz, baina Remirok behar zen unean jaso du besoa eta baloia ez da sareetara iritsi. Jarraian, kontraerasorako aukera izan du etxeko taldeak. Sadiq bizkor irten da, baina trabatu egin da baloiarekin eta ezin izan dute aukera baliatu. Real Madrileko atzelariek galdutako beste baloi bat berreskuratu du Realak. Beckerrek ezkerrez jaurti du eta, aurreko aukeran Susicek zutoina jo bazuen, oraingoan, Beckerren jaurtiketak goiko langa jo du. Lehen zatiko azken minutuetan, falta jaurtiketa bat eta bi korner atera dituzte Madrilgoek, baina atsedenaldira 0-0arekin iritsi dira. Bigarren zatia hasi bezain laster aurrea hartu ahal izan du etxeko taldeak. Baina, Txillidari eginiko omenaldiak ez du etenik izan. Hirugarrenez jo du baloiak Courtoisen ateko zutoina. Susicen eta Sadiqen arteko jokaldi eder baten ostean, atearen aurrean geratu da austriarra. Ez zion baloia geratzeko aukerarik eman nahi Real Madrileko atezainari eta horrenbesteko zehaztasunez jaurtitzen saiatu da, non ezker zutoina jo duen. Segidan, erasora pasa dira Ancelottirenak. Erasoaldi horietako batean, Arda Gulerren jaurtiketak burdina ez, Sergio Gomezen besoa jo du. Horri esker iritsi da partidako lehen gola. Viniciusek ez du hutsik egin penaltiz eta Real Madrilek 58. minutuan hartu du aurre. Oskarssonen estreinakoa Imanolek aldaketak egitea erabaki du une horretan. Falta izan zaien zehaztasunaren bila, Oskarsson fitxatu berria sartu du Sadiqen ordez. Lehen partida izan da islandiarrarentzat Donostiako taldearekin. Etxeko taldeak, ordea, golik sartu gabe jarraitu du eta beste penalti bat jaurtitzeko aukera izan dute Ancelottirenek. Oina zapaldu diote Viniciusi area barruan, behin baloia galdua zuela. Eta VARa begiratu ostean, penaltia izan dela erabaki du epaileak. Mbapek ez du huts egin. 75. minutuan, 0-2 irudikatzen zuen markagailuak. Bi taldeek egin dituzte aldaketak, baina jokoa mantsotu egin da. Etxeko taldea amaierara arte saiatu bada ere, partida horrela amaitu da. Sasoi honetan, etxean jokaturiko hiru norgehiagokak galdu ditu Imanolen taldeak. Datozen asteetan, baina etxetik urrun ibiliko dira. Asteartean bertan jokatuko dute hurrengo partida, Mallorcaren zelaian. Ostera, ligako beste partida bat izango dute asteburuan, Valladoliden. Eta hilaren 25ean, Europa ligako partida jokatuko du Donostiako taldeak, Nizaren estadioan.

Kontxako Bandera irabazita, eta duela aste batzuetatik Eusko Label liga ere guztiz ziurtatuta, begirada guztiak etxeko ontzian ziren. Bermeon gutxi zegoen irabazteko ligako azken-aurreko estropada izanik, baina Urdaibai beste marka bat gainditzeko zorian zegoen, Castro eta Hondarribiarren hamahiru garaipenak. Ontzi historiko horien parekoa dela erakutsi nahi zuen Urdaibaik, eta gaurko garaipenarekin horixe bera lortu du. Bihar, gainera, marka hori gainditu dezake. Aldaketa bakarra egin du Iker Zabalak, Kontxako Bandera irabazi zuen eskifaiarekin alderatuta. Beste traineruek ere aldaketa gutxi egin dituzte azken asteburuarekin alderatuta, bermeotarren erronka zapuztea ere desafio interesgarria baitzen. Baina argi eta garbi geratu da lehen metroetan nork zuen irabazteko gehien. Branka sartu, eta Bou Bizkaia jarri da estropadaren buruan,; gainontzekoek segundo pare baten atzerapena zuten. Zierbenak egonkortu du abantaila hori, eta Orio eta Donostiarra euren arteko lehian sartu dira. Une gozoak zukutu behar ditu Urdaibairi garaipena kendu nahi dion traineruak, eta horretan bete-betean asmatu du Zierbenak. Lehen luze amaieran arraunaldi egokia hartu, eta bermeotarrei bandera borrokatzeko gai direla erakutsi die, ziaboga lehenago eginez. Bigarren luzetik hirugarrenera, Urdaibaik eta Zierbenak norabidea aldatzera jo dute. Bermeotarren zero kalera joan dira, inork baino hobeto ezagutzen baitute estropada eremua, eta xixt batez ireki dute aurkariekiko tartea. Urdaibaik aurrera jarraitzen zuen bitartean, Donostiarra sartu zaio tartean Zierbenari, eta garaipenaren borrokan sartu dira Igor Makazagaren arraunlariak, bete-betean. Bost segundoren tartean, arriskutsuagoa da Donostiarra Zierbena baino, eta hori argi utzi du azken hilabetean. Azken ziabogan markatutako denborekin, Urdaibaik eskura zuen garaipena, Donostiako ontziaren denbora zortzi segundo hobetuta. Zierbena dagoeneko lehiatik kanpo zen, eta Oriok lehen txandan Hondarribiak egindako denbora hobetzea besterik ez zuen helburu. Aldapa bera egin du azken luzea etxeko traineruak. Txikitu egin ditu aurkariak, hogei segundoren tartea aterata Donostiarrari eta Zierbenari. Erakustaldia emanda, beste garaipen bat ospatuko dute Iker Zabalaren arraunlariek, herriko plazan. Azken txanpa bikaina osatuta, azkenean Zierbena sartu da bigarren, eta hiru segundo geroago Donostiarra. Orio ohorezko txandan arituko da biharko estropadan, baina gaurko denborarekin puntu batera gerturatu zaio Hondarribia sailkapen nagusian. Sailkapen nagusia jokoan Liga amaitzen ari den arren, Hondarribiak ohorezko txandako ontzia dela erakusten jarraitu nahi du, eta, jokoan besterik ez badauka ere, Mikel Orbañanosen taldea ez da estropadak oparitzen dituztenetakoa. Lehen txandan, hasieratik egin du estropada ona osatzeko hautua, eta sailkapenean Oriorekin duen bi punturen tartea murrizteko apustua. Isuntza, Ondarroa, eta Getaria ere parez pare aritu dira denboraldi osoan, eta beste lehia polit bat oparitu die arraunzaleei. Hiru ontziak elkarren gertu izan dira bigarren luzeraino, Getaria atzean geratu arte. Bi ontzi bizkaitarrek lehiatu dute bigarren postua. Azken luzean Ondarroa kalez kanpo sartu da, Isuntzaren kalean, eta denboraldi osoan ikusi ez den talka agertu da. Arraunkada bizian, elkar jotzeraino tarteren batean, eta erabateko borrokan. Epailea urrun zegoen, eta ez dio abisurik eman Ondarroari. Zigorra ondoren iritsi da. Hondarribiak eraman du lehen txanda, Isuntzak baino 31 segundo lehenago amaituta estropada. Ondarroa hiru segundo geroago heldu da, zigorra jasoko zuen jakin gabe. Azkenik Getaria iritsi da helmugara, aspaldian egindako estropadarik apalena osatu ondoren, ia minutu batera.

Defentsa biguna, zama astuna. Futbolaren axiometako bat da hori, eta gaur Alavesek ezin izan dio kontra egin. Huts handiak egin ditu defentsan, eta punturik gabe gelditzea izan da ondorio logikoa. Izaera irmoa erakutsi du Luis Garcia Plazak zuzenduriko taldeak, borroka egin baitu ezbeharren aurka. Lehen zatian aurrea hartu dio Espanyolek, baina atsedenera iristerako ihardetsi du Alavesek. Gero, beste bi gol sartu dizkiote elkarren segidan. Ez du amore eman, ordea, eta azken hatsera arte saiatu da Bartzelonatik berdinketarekin itzultzen. Lehiakorra izan da, baina baita hauskorra ere. Eta kondenatu egin dute hutsek. Puado izan du borrero: hark sartu ditu Espanyolen hiru golak. Garcia Plaza oso pozik gelditu zen taldeak Las Palmasen aurka emandako irudiarekin. Hainbeste, ezen jokalari berdinen alde egin baitu apustu gaur. Bizi jokatuz nagusitzea zen arabarren asmoa, baina xede berbera zuen Espanyolek, eta etxekoen erritmoan jokatu da neurketaren lehen ordu erdia. Baloia hobeto eta gehiago erabili dute kataluniarrek, eta arriskua sortu dute eraso azkarren bidez. Alavesek ere trantsizioak baliatu nahi zituen min egiteko, baina ez zegoen konexiorik erdilarien eta aurrelarien artean. Carlos Vicenteren korrikaldiak izan dira argi printza bakarra partidaren fase horretan. Gainera, defentsan ere zalantzati samar zebiltzan gasteiztarrak. Hartara, 1-0ekoa jaso dute 21. minutuan, hastapenetik gaizki defendatutako jokaldi batean. Kumbullari baloiarekin aurrera joaten utzi diote, eta gero, bigunegi jokatu dute area barruan. Tejerok bi bider jo du baloia: lehenengoan, Siveraren eskuekin egin du topo; bigarrenean, ordea, goleko pasea eman dio Puadori. Dena oker ari zitzaion ateratzen Alavesi. Kornerra atera, eta kontraerasoa defendatzen bukatzen zuen. Erremateak, berriz, erdizka gelditzen zitzaizkion. Eta, halako batean, neurketa berdindu dute arabarrek, jokaldi arraro batean. Guridik eta Vicentek dantzan jarri dituzte atzelariak, baina atezaina izan da jokaldiko protagonista, gaizki urrundu baitu baloia hankarekin. Conechny zelatan zegoen area barruan, eta ez du aukera alferrik galdu. Golen ostean, setioa Aurkariaren atea zulatuta, hanpatu egin da Alaves. Eta beste horrenbeste egin du bigarren zatian, Tenagliak korner bat buruz sareratu eta gero. Alabaina, lehenago bi aldiz kolpatu du Espanyolek. Atsedenetik grina handiz itzuli dira bi taldeak, eta, berriz ere, etxekoek aurrea hartu dute markagailuan. Lehen goleko sekuentzia errepikatu dute: Tejerok pasea, eta Puadok errematea. Ikustekoa izan da aurrelariak lepoa nola biratu duen, buruz Sivera gainditzeko. Aulkitik taldea berpiztu beharra zuen Garcia Plazak. Bada, aldaketa sorta egitear zela, 3-1ekoa sartu du Puadok, kataluniarren heroiak. Siverak penalti garbia egin dio Cheddirari, eta Puadok maisuki jaurti du: atezaina alde batera, eta baloia bestera. Alaves konorterik gabe gera zitekeen kolpeen ondorioz, baina erabat suspertu dute entrenatzailearen aldaketa atzeratuek. Zelairatu berritan, gol aukera oso garbia izan du Toni Martinezek, eta, jarraian, kornerra zehaztasun osoz atera du Jordanek, beste pizgarrietako batek. Orduantxe iritsi da Tenagliaren gola. Hogei minutu luze gelditzen zitzaizkion partidari, eta Alavesek setiatu egin du aurkaria. Ahal zuen guztia egin du: borrokatu, erdiratu, jaurti… Baina gogor ekin arren, ezin izan du gol gehiagorik sartu. Gebarak izan du abagunerik garbiena: aukerako baloia jaso du penalti puntuaren parean, baina ez du aterantz bideratu. Horrenbestez, eten egin zaie arabarrei puntuen emaria.

Euskal Herriko emakume migratzaile feministen erakundeek eta perutar jatorriko herritarren elkarteek deituta, elkarretaratzea egin dute Bilboko udaletxearen aurrean, Yanely Gonzalesen hilketa salatzeko. Bikotekideak hil zuen atzo, Bilboko Santutxu auzoan. Yanelyrentzat justizia exijitzen dugu. Erasorik ez erantzunik gabe leloa idatzita zeraman pankarta bat zabaldu ostean, minutu bateko isilunea egin dute, eta, ondoren, elkarretaratzean batu diren 50 bat emakumeak oihuka hasi dira: «Nazkatuta gaude indarkeria guztiekin», «Nahikoa da, hilketa gehiagorik ez», «Autodefentsa feminista», «Erasorik ez erantzunik gabe» eta abar. Jarraian, hiru emakumek txandaka irakurri dute agiria: «Yanely, haren erasotzailearen biktima ez ezik, sistema kolonial, patriarkal eta arrazista oso baten biktima ere bada». Elkarretaratzearen antolatzaileek gogorarazi dute indarkeria matxistak hildako emakumeetatik ia erdiak direla migratzaileak: «Minutu bateko isilaldiek eta agintarien adierazpenek ez dute ondoriorik izan gure biziak babesteko. Konpromisoak behar ditugu, emakume migratzaileok aintzat hartu eta subjektu eskubidedun gisa hartuko gaituztenak». Zenbait neurri eskatu dituzte. Espainiako Atzerritarren Legea bertan behera uztea, esaterako, «muga igaro bezain pronto gu kriminalizatzen baikaitu eta oztopoak jartzen baitizkigu». Baita zaintzan, ostalaritzan eta beste zenbait sektoretan dauden «prekaritate egoerak salatu eta ezabatzea» ere. «Horri ekin ezean, agintariek laguntzen dute gure zaurgarritasun maila handitzen, indarkeria patriarkala uztartzen baita indarkeria arrazistarekin eta indarkeria ekonomikoarekin». «Euskal Herrira gatozen emakume migratuok ez gara mehatxua», esan dute. «Bizitzari eta zaintzei eusten laguntzen dugu, prekaritate eta zapalkuntza egoerak gorabehera. Benetako mehatxua estatua da, haren instituzio eta legeak, haien joera arrazista eta kolonialen bidez indarkeria matxista areagotzen baitute». Bukaeran, azken urteotan Euskal Herrian hildako beste zenbait emakume migratzaile ere gogoan hartu dituzte: Rebeca Huayta boliviarra, Maghette Mbeugou senegaldarra, Yenny Sofia Rebollo kolonbiarra eta Maureen Ada Otuya nigeriarra: «Bati eraso eginez gero, denoi egiten digute eraso». «Jendea ez da konturatzen gure ahaleginaz» Elkarretaratzean ugariak izan dira perutar jatorriko emakumeak —Gonzales sortzez bertakoa zen—, horietatik asko Peruko futbol selekzioaren elastikoa soinean: «Perutarrok bereziki aztoratu gaitu hilketa honek», esan du Graciela Garciak. «Hain neska gaztea, aurretik bizitza osoa zeukana… Indarkeria matxista ezabatu egin behar da, gizartean, kalean eta lanpostuetan ere, hor indarkeria handia baitago. Gu lan egitera etorri gara, gure bizitza proiektuak aurrera ateratzera, eta jendea ez da konturatzen nolako ahalegin handia egin behar izan dugun: gure familia, kultura eta herrialdea atzean utzi behar izan ditugu. Baina ez gara etorri tratu txarrak jasatera edo umiliatuak izatera, eta are gutxiago erailak izatera». Kontzentrazio horrez gain, beste hainbat egin dira, oso jendetsuak, Euskal Herriko Mundu Martxak deituta, Eraso sexistarik ez, autodefentsa feminista! lelopean. Mundu Martxak «behingoz» benetako neurriak hartzeko eskatu du «egungo jarrera konplizeak alboratzeko eta bizi garen jendarte antolaketa sexistari aurre egiteko». Indarkeria matxistaren aurka, neurriak hartu eta dagokion dimentsio politikoa eta soziala eman beharrean, erakundeek «pasibotasunez» eta gizarteak «konplizitatez» jokatzen dutela uste du. «Ondorioz, urtez urte, emakumeon aurkako erasoak areagotuz doaz». Ildo horri jarraituz, Urruñako kontzentrazioan (Lapurdi), Ipar Euskal Herriko Mugimendu Feministak salatu du indarkeria matxista ez dela lehen mailako gai politikoa, ezta lehentasunezko gai publikoa ere, «gaur egun dagoen indarkeria masiboena eta larriena bada ere». Uste dute badela garaia «gizarte osoak bere erantzukizuna har dezan». Gogoratu dute ekainean Urruñan bildu zirela, Laure Zacchelloren desagertzea salatzeko. Indarkeria matxistatik bizirik atera direnen EAEko sareak oharra kaleratu du, Gonzalesen hilketari buruz. Komunikabideek hilketa jorratu duten modua kritikatu dute batez ere, bikotekidearen buruko gaitzak eta aurretik salaketarik ez jarri izana nabarmentzea. «Informazio hutsalaren nahaste horrek bakarrik balio du, beste behin, ideia kolektibo bat sortzeko: hilketa hauek koiunturalak direla, anekdotikoak». Salatu dute albistea emateko modua patriarkala dela: «Une oro ezkutatu egiten da indarkeria matxistaren egiturazko dimentsioa, eta betikotu egiten da». Ospitaletik espetxera Bilboko Emakumeen Aurkako Indarkeriako Lehen Zenbakiko epaitegiak behin-behineko espetxeratze komunikatua ezarri dio Yanely Gonzalesen bikotekideari, ustez Gonzales hiltzeagatik, eta ez du bermerik ordaindu beharko. Epailea gaur goizean joan da gizona ospitaleratuta dagoen osasun zentrora. Gizonak deklaratu du, eta epaileak gero ezarri dio behin-behineko espetxeratzea. Oraingoz ospitalean jarraituko du, aparteko modulu batean, Poliziaren zaintzapean, eta sendagiria jasotzen duenean espetxe batera eramango dute. Yanely Gonzales atzo goizaldean hil zuten, Bilboko Santutxu auzoko etxebizitza batean, eta, ustez, haren bikotekidea da hiltzailea. Etxean entzuten ziren oihuek ohartarazita deitu zuten bizilagunek larrialdi zerbitzuetara. Zerbitzuok bikotea bizi zen etxera iritsi zirenean, emakumea arma zuriz zaurituta aurkitu zuten, larri. Han bertan hil zen, zauri horien eraginez. 31 urte zituen. Ertzainak eta Bilboko udaltzainak iritsi zirenean, gizona etxean zegoen, eta atxilotu egin zuten, hiltzailea delakoan. Segurtasun Sailaren arabera, ez zuen genero indarkeriako aurrekaririk eta ez zegoen indarkeria matxistaren zerrendetan. Hainbat hedabidek argitaratu dutenez, emakumeak telefonoz deitu zion atzo gauean bere amari, gizona bere onetik aterata zegoela ohartarazteko. Lau hilketa matxista Gonzalesena Euskal Herrian aurten izan den hirugarren hilketa matxista da, eta 2003tik 122.a. Maiatzean 33 urteko emakume bat aurkitu zuten hilda Donibane Lohizuneko Paris hotelean (Lapurdi), eta haren bikotekidea atxilotu zuten. Hamabost bat egun lehenago, emakumea artatu behar izan zuten Ziburuko hotel bateko bosgarren solairutik erori zelako. Maiatzaren 1ean ospitaletik desagertu, eta handik bi egunera atzeman zuten gorpua. Ekainean, berriz, 43 urteko emakume bat desagertu zen Urruñan (Lapurdi): Laure Zacchello. Baionako prokuradoreak ikerketa abiatu zuen ustezko hilketagatik. Haren senarra atxilotu, eta behin-behinean preso sartu zuen Frantziako Poliziak. Ekainean egin zuen agerraldian, prokuradoreak erran zuen hipotesi guziak zabalik zeudela, baina indarkeria matxistako kasu bat zelako ustea lehenetsi zuen. Zacchello senarrak hil zuelakoan, iradoki zuen hura bizirik aurkitzeko aukera urriak zirela. Bi instrukzio epaile izendatu zituzten kasua eramateko. Desagertuaren senarra erreserbako jendarme aitzindari izana da, gerra armak bazituen etxean, eta horiek ere desagertuak zirela jakinarazi zuten orduan. Miaketak egiten aritu ziren uda aitzineko egunetan. Lekukotasunen biltzeko deia ere zabaldu zuen Poliziak, Zacchelloren argazki batekin eta senarrarena den gorri kolore biziko 4X4 autoaren argazkiarekin. Inguruko oihan eta mendi eremu guziak arakatu zituzten, baina ez zuten emakumearen arrastorik aurkitu. «Senarra biziraupen tekniken zalea da, kirolaria, ehiztaria; Ipar Euskal Herriko barnealdea arras ongi ezagutzen du», zehaztu zuen ordu hartan Baionako polizia judizialeko komisarioak. Bortizkeria aurrekariak ere bazituen gizonak. Prokuradoreak esplikatu zuen emaztea otsailaren 10ean joan zela polizia etxera, senarra «jazartzen» zitzaiola seinalatzeko, baina salaketarik jarri gabe. Bortizkeria sexisten biktimen elkartekoengana joatea aholkatu zioten. Aurreko horiez gain, beste emakume bat hil zuten uztailean, Panaman: Eneritz Argintxona Fraile. Costa Rican boluntario zebilen, eta Panamara joan zen egun batzuk igarotzera. Carenero uhartearen inguruan agertu zen haren gorpua, justu familiak haren desagerpena salatu berritan. Poliziak bi gizon atxilotu ditu, eta feminizidio gisa ikertzen ari dira kasua. Iaz lau emakume eta haur bat hil ziren Euskal Herrian indarkeria matxistarekin lotuta. Hiketa matxista horietako bat Bilbon izan zen, Santutxu auzoan. Ertzaintzak 28 urteko gizonezko bat atxilotu zuen, hark bere burua entregatu ostean. Aitortu zuen labana sartuta hil zuela emakumezkoa. Ustezko hiltzailea eta biktima senideak ziren. Gizona espetxeratu egin zuten.