Behetik gora egin du Ingalaterrak Eurokopa honetan, eta Herbehereetako selekzioa 1-2 gainditu du final handira sailkatzeko. Xavi Simons nederlandarrak bere taldea aurreratu du zazpigarren minutuan gol itzel batekin, baina hamaika metroetatik berdinketa lortu du Harry Kane-ek. Bigarren zatian, Ingalaterraren garaipenaren gola Ollie Watkinsek egin du, 90. minutuan. Espainiaren aurka jokatuko du finala hiru lehoien selekzioak, igandean Berlinen (21:00, La1). Ingalaterrak noraezean eman ditu Eurokopako lehen partidak, jokamolde apropos baten bila txapelketa irabazteko hautagai bezala sendotzeko. Azkenean lortu du Gareth Southgate entrenatzaileak tekla aproposak sakatzen, eta azken bi partidatan irudi ona utzi du. Final laurdenetan fruituak eman zizkion presio oldarkorrak arerioaren zelaian, eta gaur ere horrela ito du Herbehereetako selekzioa. Horrek, Foden, eta Mainoo gazteen presentzia areagotzearekin batera, arrazoiak eman dizkio Ingalaterrari bere aukeretan sinesteko. Lehen minutuetatik aritu dira bi taldeak garaipenaren bila. Ingalaterrak baloiaren jabe izan nahi zuen, baina Herbehereek zigortu egin dute apenas bost minutuak igaro zirela. Xavi Simons herbeherearrak baloia lapurtu du area ertzean, eta ez du bitan pentsatu; Zartada batez Pickford atezainaren eskuadratik sartu du gola. Akats bakarra eta gola, markagailua altxatzeko beharrean utzi du Ingalaterra. Baina erori ordez altxatu egin da Ingalaterra, eta partidako minutu onenak izan ditu atzetik jarri denean. Harry Kane aurrelaria bi alditan saiatu da berdinketa jartzen, eta bigarren jaurtiketa horretan epaileak jokaldia berrikusi eta penaltia adierazi du. Hamaika metroetatik hutsezina da Bayern Municheko jokalaria, eta berdinketa jarri du markagailuan. Ingalaterrako jokalari guztiek ospatu dute Watkinsen gola (RONALD WITTEK / EFE). Minutu gutxira, Phil Foden gaztearen jaurtiketa ateko marra gainetik atera behar izan du Dumfries defentsak. Herbehereetako jokalari berberak langara jaurti du burukada bat korner batean. Eta minutu gutxira, berriro Fodenek jaurtiketa itzel bat zutoinaren aurka apurtu du. Itota amaitu du Ronald Koemanen taldeak lehen zatia, eta ongi etorri zaio lehen 45 minutuak amaitu izana. Atsedenalditik beste aurpegi batekin zelairatu da selekzio nederlandarra, eta indarrak berdintzea lortu du ingelesekin. Minutuek aurrera egin ahala, Ingalaterrak presioa egiteko gaitasuna galdu du, eta lehen zatian baina gehiago iritsi da Herbehereak aurkariaren atera. Hala ere sendo aritu dira defentsa ingelesak, herbeheretarren antzera. Ustekabeko heroia Berdinketa erabatekoa zen, baina Ingalaterrak abisua eman du. Bukayo Sakak gola egin du, baina pasea eman dion taldekidea jokoz kanpo zegoen eta baliogabetu egin du epaileak. Partida luzapenera iritsiko zela ematen zuen, eta gutxien espero zenean ustekabeko heroia agertu zaio Ingalaterrari. Txapelketa osoan hogei minutu besterik jokatuak zituen Ollie Watkins aurrelariak area barruan baloia jaso du, bira egin du defentsa paretik kentzeko, eta jaurtiketa gurutzatu batekin garaipenaren gola egin du. Herbehereetako selekzioak ez du erantzuteko denbora nahikorik izan, eta finalaren atarian geratu da. Ingalaterrak sendotasun handiagoa erakutsi du finalerdietan, eta horrela edo hobeto aritu beharko da igandean Espainiaren aurka, bere historiako lehen Eurokopa irabazi nahi badu.

Ertzaintzak 27 urteko gizonezko bat atxilotu du gaur goizean Gasteizen; ertzain bati eraso egitea leporatzen diote, eta ertzainari ebakuntza bat egin beharko diote. Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Segurtasun sailburuak gaitzetsi egin du eraso hori, eta Ertzainak Borrokan taldeak biharko elkarretaratze batera dei egin du. 11:20 aldera gertatu da: Arriagako Ataria kalean zegoen gizon bat identifikatzera joan dira ertzainak, poliziei «mespretxuzko» adierazpenen bat egin dielako, beti Eusko Jaurlaritzaren Segurtasun Sailaren prentsa oharraren arabera. Gizonak «modu bortitzean» erantzun die, hautsitako botila bat eskuetan, eta beso batean ebaki bat egin dio ertzainetako bati. Ihesi joan da gizona, Alde Zaharrera bidean. Teilatu batean atzeman dute poliziek, eta atxilotuta eraman dute. Poliziaren arabera, aurrekariak ditu. Zauritutako ertzaina, berriz, ospitalera batera eraman dute, eta ebakuntza kirurgiko bat egin beharko diotela adierazi dute. Bingen Zupiria sailburuak erasoa gaitzetsi du, eta «egunez egun herritarren segurtasuna bermatzeko lanean ari diren ertzainen» kontrako erasoak gaitzetsi ditu Bingen Zupiria sailburuak. Elkartasuna agertu dio poliziari, eta lehenbailehen sendatzea opatu dio. Ertzainak Borrokan taldeak, berriz, elkarretaratze batera deitu du biharko. Gasteizko komisariaren aurrean egingo dute. Zaurien kontrako baliabide oinarrizkoak ere, botikinak esaterako, ez dituztela salatu dute.

La Marseillaise orroaz kantatzen ari ziren 16:30erako Baionako herriko etxeko plazan. Igande honetan izanen da Frantziako besta nazionala, baina bestazale batzuk lehenago hasi dira Frantzia ospatzen. Abuztuan Parisen iraganen diren Olinpiar Jokoak direla eta, Baionako Herriko Etxeak bestak aitzinatzea erabaki du aurten, segurtasunerako nahi zuen polizia kopurua izateko. Besten hastapen ekitaldia bera ere aitzinatu dute: 22:00etan izan beharrean 17:00etan eman diote hasiera bestari. Horregatik ez da jende gutiago bildu: mukuru bete da herriko etxeko plaza Leon erregearen iratzartzea ikusteko. Herriko etxeko teilatuan ezarritako frankotiratzaileen zaintzapean eta Aturri ibaitik botatako suzirien harrabotsarekin piztu da besta. Iazko Baionako besten lehen egunean hil zuten Patrice Lanies: bere etxeko atarian pixa egiten ari zen gizon talde batek jipoitu zuen. Gertakari hura gogoratzeko, hitza hartu du Jean Rene Etxegarai Baionako auzapezak, eta egun hartako «hilketa koldarra» deitoratu. «Drama ikaragarri horrek mina eta ez-ulertze handia eragin zituen, eta oraindik ere sentitzen ditugu», adierazi du. «Baionako bestak gure ondare komuna dira. Balio indartsuen inguruan bildu gaitezen balio dute; horiek ziren Patrice Laniesen izaeraren bereizgarriak ere». Bere hiriaz eta Euskal Herriaz maitemindua zen baiones bat zela erran du auzapezak: «Gizon eskuzabala, gainerakoekin arretatsua, gainerakoak zaintzen zituena». Haren oroimena goretsi du, eta haren familiari babesa eta samurtasuna helarazi. Auzapezak hala eskatuta, minutu bateko txalo zaparrada eskaini diote Laniesi, bestazaleek «Patrice, Patrice» oihukatzen zuten bitartean. Julie Rouaultek emandako Hegoak kantuarekin bukatu dute omenaldia —horrela deitu ohi diote frantses anitzek Txoria txori kantuari—. Laniesen hilketaren ondotik sortu zen Baiona 2032 kolektiboa, Baionako besten ereduari buruzko gogoeta pizteko. Laniesi egindako omenaldia eraso mota ororen biktimen omentzeko izatea nahi zuten; hau da, Lanies ez ezik bortxaketen eta eraso matxisten, homofoboen, transfoboen eta xenofoboen biktimak oroitzeko ere baliatzea. Kolektiboaren hitzetan, hori zen Lanies familiaren nahia ere. Azkenerako, ez da hala izan. Herriko Etxeak besten aurkezpenean erran zuen familiarekin adostutako testu bat irakurriko zutela balkoitik. Elkarteak eta kirolariak Ohi bezala, Baionako hainbat elkarte eta kirolari omentzeko baliatu dute besten hastapen ekitaldia herriko etxean. Errugbilariak lehenik: Federal 1 mailan irabazi duen ASBko neska taldea eta Frantziako txapelketa irabazi duten Aviron Bayonnaiseko kadeteak. Olinpiar Jokoetan izanen diren hainbat kirolari ere aipatu dituzte, hala nola Perle Bouge arraunlari paralinpikoa eta Sebastien Guerrero tiratzailea. Art Emotion, Source Iturria eta Point Accueil Jour elkarteak ere ohoratu dituzte. Hauek izan dira bestak abiatzeko balkoitik hiriko giltzak botatzeko ohorea izan dutenak: Patrick Larrieu Baionako futbol taldeko atezain historikoa, Ingrid Amigorena ASBko neska taldeko kapitaina eta Patrick Bruel Frantziako kantari ezaguna.

Gutxienez, distantzia ertain eta luzeko 8 trenetan izan du eragina eta bidaiari ugari helmugara iritsi ezinik gelditu dira.

Alegazioak Araba Bizirik, Arabako Mendiak Aske, AHTrik ez eta UAGA sindikatuek aurkeztu dituzte, besteak beste, eta manifestazioa iragarri dute Gasteizen, urriaren 26rako.

Kritiken erdian, eta Solariaren Arabako proiektuei alegazioak aurkezteko epea amaitzen den egun berean, enpresak jakinarazi du zer baldintzatan alokatzen edo erosten dituen lursailak bere parke fotovoltaikoetarako.

Sendo aritu da defentsan Frantziako selekzioa, baina ez da nahikoa izan Espainiaren erasoa geldiarazteko. 2-1 irabazi du Espainiako selekzioak gaur Municheko (Alemania) Allianz Arenan jokatutako finalerdietako partida. Frantziarrek hartu dute aurrea, baina azkar erantzun dio Espainiak eta bitan sartu dute baloia frantziarren atean. Bigarren zatian, markagailuari eustera mugatu da Luis de la Fuenteren taldea eta Didier Deschamps baionarrak zuzendatutako mutilek ezin izan dute Unai Simonen atea gainditu. Horrela, datorren igandeko finala jokatuko du Espainiak Berlingo olinpiar estadioan. Intentsitate handikoa izan da neurketaren lehen zatia. Espainia hasi da agintzen, baina Frantziak egin du lehen gola. Bederatzigarren minutuan Kilian Mbape taldeko izarrari iritsi zaio baloia; honek bikain erdiratu, eta buruz egin du lehena Kolo Muanik. Unai Simon Athleticeko atezainak ezin izan du ezer ere egin gola saihesteko. Frantziak azkar eraso egiten jarraitu du. Hori da Deschampsen taldearen jokatzeko modua: Defentsan sendo mantentzen dira eta, baloia berreskuratu ostean, azkar egiten dute aurrera. Halere, De la Fuenteren selekzioa behin baino gehiagotan gerturatu da Frantziaren zelaira. Horietako batean, 21. minutuan, berdindu dute partida. Lamine Yamali iritsi zaio baloia. Larunbatean 17 urte beteko dituen gazteak Frantziako atzelariei izkin egin, areaz kanpotik jaurti eta, zutoina jo ostean, Mike Maignanen atean sartu da baloia. Berdinketaren ostean, hazi egin da Espainia eta, lau minutura, bigarrena egin du. Jesus Navasek erdiratu eta Frantziako atzelari batek jo ostean, Dani Olmori iritsi zaio baloia. Honek indartsu jaurti du eta Jules Kounderen oinean jota sareetara bidali du baloia. Koundek sartu badu ere, Olmori eman diote gola, frantziarrak ukitu ez balu ere baloia barrura baitzioan. Gol horren ondoren partida lasaitu egin da. Ordura arte, Espainia aritu da, batez ere, erasoan. Erraz heldu dira frantziarren zelaira, baina horiek defentsa sendoa erakutsi dute. Eta erasoko aukera bakoitza baliatu dute jokaldi arriskutsuak sortzeko. Atsedenaldiaren ondoren ere joera bera mantendu dute. Espainiak zertxobait lasaitu du jokoa eta baloia alde batetik bestera mugituz jardun dute. Frantziak, berriz, une arriskutsuak sortu ditu. Mbapek eta Ousmane Dembelek lanak zaildu dizkiete Espainiako atzelariei. Deschampesek erasoa indartu du Antoine Griezmann, Eduardo Camavinga, Bradley Barcola eta Oliver Giroud zelairatuta. Eta 85. minutuan eduki dute partida berdintzeko aukera argiena. Mbape Simonen ate aurrera iritsi da, baina frantziarrak gora jaurti du baloia. Bitartean, De la Fuentek ere egin ditu aldaketak, taldea fresko mantendu eta Frantziarren erasoari aurre egin ahal izateko. Martin Zubimendi, Mikel Merino, Mikel Oiartzabal, Dani Vivian eta Ferran Torres sartu ditu partidaren azken zatian. Epaileak bost minutu gehitu dizkio partidari, baina Espainiako selekzioak baloia mantentzen asmatu du eta Frantziak ezin izan du berdindu. Txapelketan jokatu dituen sei partidak irabazi ditu Espainiako selekzioak eta bosgarrenez jokatuko du Eurokopako finala. Aurrez jokatu dituen lau finaletatik hiru irabazi ditu. Bigarren finalerdia, bihar Igandean Espainairen aurka nork jokatuko duen bihar argituko da. Ingalaterra eta Herbehereak arituko dira aurrez aurre. Ingalaterra da finalera iristeko hautagai nagusia. Izen handiak dituen taldea da, baina Eurokopa honetan ez da esperotaklo maila ematen ari. Halere, Suitzaren aurkako final-laurdenetako partidan itxura hobea eman zuen multzokako fasean baino. Bestetik, Herebehereetako selekzioa ere talde indartsua da, nahiz eta, multzokako fasetik juxtu-juxtu egin zuen aurrera. Dortmundeko (Alemania) BVB estadioan jokatuko dute neurketa, 21:00etan (La1 eta TF1).

Bat baino gehiago lokartuko zen Tourreko hamargarren etapa ikusten. Ulergarria da, batere emoziorik gabekoak izan baitira kilometrorik gehienak. Bada, garaipenaren zirrarak esnatu du Jasper Philipsen (Alepecin). Metaforikoa zen haren lozorroa; ohi bezala aritu ezinik zebilen Tour honetan. Iaz lau etapa irabazi zituen, baina Biniam Girmayren (Intermarche) itzalean ibili da orain arteko esprintetan. Gaur, ordea, nagusitasunez irabazi dio eritrearrari. Zorretan dago taldekideekin, eta, bereziki, Mathieu van der Poelekin: munduko txapeldunak bikain bideratu du esprinta, eta eskura eman dio garaipena Philipseni. Iazko binomio emankorra indarrean da berriro. Bezperako atseden eguna aski ez, eta lehia beste baterako uztea erabaki dute txirrindulariek ia etapa osoan. Pedalei astiro eragin diete, eta, izerdiaren ordez, hasieran izan den euriak busti ditu. Abiatu eta tarte batera, Kobe Goossens (Intermarche) eta Harm Vanhoucke (Lotto) nabarmendu dira, baina berehala eman dute amore, hasieran zegoen tarteko esprinta igaro ostean. Tropelean Philipsenek bildu du puntu gehien, baina modu itsusian: alde batera egin du, askotan egin ohi duen bezala, eta bidea itxi dio Girmayri. Eritrearra hesien kontra talka egitear izan da. Tropelak zabal-zabal eginda eta lasai ederrean egin du aurrera. Haizearen mehatxuak ez du artegatu. Alboz jo dio zenbait momentutan, baina ez da ufada indartsurik izan, eta, hortaz, haize babesik ere ez. Hori zen etapari gatz eta piper bat eman ziezaiokeen aldagai bakarra. Faboritoen taldeek abiadura bizkortu dute 60 kilometroren faltan, baina alarma faltsua izan da. Buruan igaro nahi zuten gune arriskutsu bat, besterik ez. Tadej Pogacar (UAE) behar bezala zaindu dute bere taldekideek. Esloveniarrak inongo arazorik gabe eutsi dio maillot horiari. Egun bat gehiago, egun bat gutxiago. Gauzak oso bare izan dira, harik eta amaieran betiko frenesia piztu den arte. Hautagaien taldeek zintzo egin dute lan, buruzagiak segurtasun tartera onik eramateko. Gero, esprinterren taldeei pasatu diete lekukoa. Education First jarri da buruan, baina agertu bezala desagertu da. Oso desantolatuak izan dira orain arteko esprintak, ez baita egon azken kilometroan esprinta garbi bideratu duen talderik. Gaur, ordea, aginte makilari tinko heldu dio Alpecinek, eta eskuz esku ibili du. Philipseni iritsi zaio azken ahaleginean, eta ezin izan dio inork kendu. Ez du mugimendu arriskutsurik egin behar izan Girmay azpiratzeko. Hirugarren Pascal Ackermann (Israel) izan da. Bihar ibilbide gogorragoa osatu beharko dute, Evaux Les Bains eta Le Lioran artean. 211 kilometroko saioa izango da, eta bukaeran lau mendate kateatuko dituzte: Neronne, Puy Mary –lehen mailakoa–, Pertus –gainsariak edukiko ditu gailurrean– eta Cere. Azken hori igo, eta hiru kilometro geldituko zaizkie helmugara iristeko. Faboritoen artean lehia piztu daiteke, eta, era berean, ihesaldiak arrakasta izan dezake. Gaur tropelean iraun dute denek, baina jende askok egin nahiko du alde bihar. Fisher-Black, aldapan garaile Lehen bukaera menditsua izan du gaur Italiako Giroak, hirugarren etapan. Toano mendatean zegoen helmuga, eta Niamh Fisher-Black (SD Worx) izan da iristen lehena. Lotte Kopecky taldekidea izan du atzetik, sei segundora; eta harekin batera helmugaratu dira Juliette Labous (DSM) eta Elisa Longo Borghini (Lidl), hirugarren eta laugarren postuan, hurrenez hurren. Lidergoari eutsi egin dio Longo Borghinik, eta orain Kopecky eta Labous daude podiumeko postuetan; hamahiru segundora bata, eta 25era bestea. Usoa Ostolaza (Laboral Kutxa) 23. sailkatu da gaur, eta 26. dago nagusian, 3.50era. Bihar Imola eta Urbino artean ariko dira, eta hiru mendate igoko dituzte etaparen azken zatian.

Espero gabeko argazkia utzi dute Frantziako Asanblearako hauteskundeek Ipar Euskal Herrian. Hiru diputatuak Fronte Popular Berrikoak izanen dira, eta, lehen aldiz, ezkerreko abertzale bat diputatu izanen da Parisen. Eskuin muturra agintera ailegatzeko arriskua ezin da baztertu analisitik, baina ondorioa nahiko argia da: EH Baik ezin du irabazi Frantziako ezkerra gabe, eta Frantziako ezkerrak ezin du irabazi abertzaleak kontuan hartu gabe. Hautagaitzak osatzeko orduan ezarri zen eskema goraipatu dute ezkerreko abertzaleek hauteskundeen balorazioa egitean: Ipar Euskal Herriaren berezitasuna aitortzea, interes orokorreko gaietan lorturiko adostasunak defendatzea eta printzipio horiekin bateragarriak diren hautagaiak izendatzea. «Uste dugu elementu zentrala dela lurralde honetako eragile politiko guziek eskema hori kontuan hartzea». Izan ere, EH Baik Fronte Popularrean parte hartzeko lortutako akordioa funtsezkoa izan da, eta pentsa daiteke eragina izanen duela ondoko urteetan ere, hala nola 2026ko herriko bozetan. Euskara koofiziala izatea, Ipar Euskal Herriaren bilakaera instituzionalari begiratzea eta halako aldarrikapen abertzaleak bere egin dituzte diputatu eserlekua lortu duten hautagaiek; frantses nazionalista jakobinoak bazter gelditu dira. Capdeviellek hautagai izan nahi zuen 2017ko arantza kendu eta Lasserreri gailentzeko, PSk ez zuen hautagai potentzialik Biarnoko hainbat hautesbarrutitan, eta Pereira babestea oso konplikatua zen abertzaleentzat, haren soslaia ikusita Ekainaren 14an jakinarazi zuen EH Baik Fronte Popularra integratu zuela, eta hiru hautesbarrutietako hautagaiak adostu zituztela. 4. hautesbarrutian, Iñaki Etxaniz eta Cecile Senderain; 5. hautesbarrutian, Colette Capdevielle eta Alain Iriart; eta 6. hautesbarrutian, Peio Dufau eta Marie Hegi-Urain. Alta, hasieran ez zen eskema hori aurreikusia: bezperan Parisen lortu zuten akordioan, 5. hautesbarrutia Frantzia Intsumisoari zegokion. Ostiral goizean, hautagai izendatu zutela jakinarazi zuen Sandra Pereira LFIko Angeluko (Lapurdi) hautetsiak —NUPESen hautagaia izan zen 2022an—. Iturri batzuen arabera Henri Etxeto PSko Baionako hautetsia aipatu zuten haren ordezko izateko aukera gisa. Frantses nazionalista jakobino ezagunak dira biak ala biak. EH Baik agiria bidali zuenean, telefonoa itzali zuen Pereirak. Mugimendu abertzaleak azken urteetan izan duen bilakaerak garrantzia izan du, baina, itxura guztien arabera, planetak lerrokatu dira, bakoitzaren interes pertsonal eta kolektiboak nahasita. Capdeviellek hautagai izan nahi zuen 2017ko arantza kendu eta Lasserreri gailentzeko, PSk ez zuen hautagai potentzialik Biarnoko hainbat hautesbarrutitan, eta Pereira babestea oso konplikatua zen abertzaleentzat, haren soslaia ikusita. Emmanuel Macronek hauteskundeetara deitu eta Frantzian Fronte Popularra osatzeko aukera agertzen hasi zenetik, elkarrizketa bat baino gehiago izan ziren Ipar Euskal Herrian aliantza hori lortzeko: batetik, PS eta EH Bairen artekoak, Frederique Espagnac eta Iñaki Etxanizekin, besteak beste. Baina Frantzia Intsumisoko arduradunekin ere izan ziren solasak Parisen, hala nola G7koen aurkako 2019ko kontragailurrean egindako kontaktuen bitartez. Hautesbarrutien banaketa aldatu eta bosgarren hautesbarrutia PSren esku uztea lortu zuten horrela. Departamenduaren Biarnoko aldean diren lehen eta hirugarren hautesbarrutiak LFIkoen esku gelditu ziren. Abertzaleak ez, frantses nazionalista jakobinoak dira ekuaziotik bazter gelditu behar dutenak. Abertzaleek bi urte dituzte ideia hori mailukatzeko Ondotik, PSren departamendu kontseiluak eta Frantziako nazio kontseiluak berretsi zituzten hautagaitzak, tartean Dufaurena. «Erran zuten seigarren hautesbarrutiko hautagaitza euskal erregionalista bati utziko geniola, eta inork ez zuen adierazi ez zela ados», kontatu zuen Capdeviellek berak biharamunean. Frantziako ezkerrean, horrek poza piztu zien batzuei. «Badirudi Colettek [Capdevielle] hautesbarrutiak trukatzea lortu duela, eta biziki pozik naiz», adierazi zuen telefonoan EELVko Ipar Euskal Herriko arduradun batek ostiral hartan. PCFk, aldiz, agiri bat atera zuen «sekretupean» egindako aliantza hori salatzeko. Abertzaleen aldekoa zen tantoa. 2020ko herriko bozen bigarren itzuliko kanpainan, Etxetorekin aliantza egiteko prest agertu ziren Baionan ezkerreko abertzaleen batzuk, haren figura legitimatzeko arriskua hartuta. Beste abertzale askorentzat pentsaezina zen frantses jakobino batekin batzea. Tentsioak eragin zituen horrek. Azkenean, bigarren itzulian hautagairik ez aurkeztea erabaki zuten, eta Jean Rene Etxegarairen eskuineko zerrendak irabazi zuen. Frantziako ezkerrean, abertzaleak jo zituzten ezkerrak galtzearen erruduntzat, beste behin. Lau urte beranduago, abertzaleekin irabazi du ezkerrak. Ondorioa argia da: ezkerreko indarrak batzen direnean eta Euskal Herria aitortzen duten hautagaitzak aurkezten dituztenean lortzen dituzte emaitzarik onenak. Abertzaleak ez, frantses nazionalista jakobinoak dira ekuaziotik bazter gelditu behar dutenak. Abertzaleek bi urte dituzte ideia hori mailukatzeko. Euskal Elkargoko lehendakaritza Beti da konplikatua hauteskunde batzuetatik besteetarako proiekzioak egitea, baina emaitzak parekatzeak argibide batzuk eman ditzake. 2020ko herriko bozak COVID-19aren ondorioz ezarritako konfinamenduak baldintzatu zituen, eta parte hartzea biziki apala izan zen. Aldi honetan, eskuin muturra boterera heltzeko beldurrak piztuta, aspaldi ez bezala mobilizatu dira herritarrak hauteslekuetan. Era berean, jakina da herritarrek ez dutela berdin bozkatzen Frantziako Asanblearako eta herriko etxerako. Elementu horiek ahantzi gabe so egin behar zaie emaitzei. Hego Lapurdiko hainbat herritan abertzaleek bultzatutako ezkerreko zerrenda zabalek irabazi izana izan zen albiste nagusietako bat 2020an. Azken bi asteetan, Fronte Popular Berriak emaitza horiek berretsi ditu, hein batean: aise irabazi du Urruñan eta Hendaian. Garaipen estuagoa izan da Ziburun —berrehun botoren aldearekin gailendu zen NFP lehen itzulian; ehun bat botoren aldea lortu du bigarrenean—. Uztaritzen ere lehen indarra izan da ezkerreko aliantza. Lau kolore ageri ziren Ipar Euskal Herriko mapan lehen itzuliko gauean: Lapurdi kostaldean zentro-eskuinarena, Aturrialdeko herrietan eskuin muturrarena, eta barnealdeko parte batean eskuin kontserbadorearena. Gainerakoan, ezkerraren gorria zen nagusi. Colette Capdevielle eta Alain Iriart, bigarren itzuliko gauean, Baionan. PATXI BELTZAIZ 2026ko herriko bozetan berriz halako emaitzak lortzea eta ahalik eta herriko etxe gehien eskuratzea izanen da ezkerreko abertzaleen erronka. 2020an Euskal Hirigune Elkargoko lehendakaritzara aurkezteko prest agertu zen Alain Iriart EH Baiko kidea, baina alderdikideek bidea moztu zioten. Etxegarairen hautua hobesten zutela adierazi zuten gutun publiko batean mugimendu abertzaleko hainbat pertsona ezagunek ere. Frantziako Asanblearako funtzionatu duen ezkerreko aliantzaren konfigurazioa herriko bozetan ere baliatuko balitz, hirigune elkargoan hautetsi gehiago eskuratuko lituzkete ezkerrak eta abertzaleek, eta, hala, bestelako indar harreman bat ezarri. Lapurdiko hiri nagusietako emaitzak erabakigarriak izanen dira alde horretatik, horiek baitituzte elkargoan ordezkari gehien. Horien artean da Baiona. Frantziako Asanblearako hauteskundeen lehen itzulian 3.500 botoren aldea atera zion Capdeviellek Florence Lasserre zentro-eskuineko hautagaiari. Lasserre ez da Etxegarai Baionan, eta Capdevielle Parisen izanen da 2026an —edo ez?—. Lanak izanen dituzte Frantziako ezkerrak eta ezkerreko abertzaleek ontzat emanen duten hautagaitza bat adosten; baina batzuk hasiak dira kalkulu horiek egiten. Barnealdeko herrietan, herriko bozetako hautagaitzek alderdi politikoen eskemak gainditu ohi dituzte. Hautatuak direnak abertzaleen kontrako aurkari sutsuak ez badira, Iriarten sostengu izan litezke elkargoan. Etxegarairen kudeaketa kritikatu dute herri txiki anitzetako hautetsiek azken urteetan. Eskuin muturreko botoak Frantziako Asanblearako hauteskundeetan eskuin muturraren alde egin dutenek herriko bozetan zer jarrera izanen duten, hori da argitzeko dauden auzi handienetako bat. Ipar Euskal Herrian Batasun Nazionalak 44.214 boto eskuratu zituen lehen itzulian; 52.885 bigarren itzulian. Baionan eta beste hiri handi batzuetan izan ezik, orain arte ez da eskuin muturreko hautagaitza ofizialik izan herriko bozetan, eta izan direnek emaitza apalak lortu dituzte. Eskuineko hautagaien boto erreserba gisa hartzea da logikoena, baina ezin argi jakin nora joko duten. Haatik, pentsa daiteke eskuin muturrak lortu dituen emaitzek eskuineko hautagaien diskurtso xenofobo eta arrazista askatuko duela. Hori izan da azken urteetako joera. Frantziako Gobernuaren immigrazio legea bozkatu zuen Max Brisson LRko senatariak, eta behin baino gehiagotan egin ditu musulmanen kontrako adierazpenak. Baliteke Errepublikanoek diskurtsoa gogortzea ondoko urteetan. Baina zentro-eskuinean ere lerratzeak izan daitezke: migranteen kontra mintzatu zen Christian Deveze Ensembleko seigarren hautesbarrutiko hautagaia bigarren itzulian Dufaurekin izan zuen eztabaidan —Korrikan migranteak Irundik Hendaiara pasatu izana leporatu zion—. Zaintzekoa izanen da ondoko urteetan batzuek eta besteek garatuko duten diskurtsoa. Oraindik bi urte eskas dira 2026rako. Tarte horretan, Ipar Euskal Herriaren bilakaera instituzionala bultzatzeko mugimendua berriz abiatuko da, eta horri begirako posizioak argitu beharko dituzte talde politikoek. Aurreikusten da Frantziako Estatuan erregimen krisi bat izanen dela, eta edozer gerta daiteke. 2026 bihar da, eta oraindik asko falta da.

Gipuzkoako Aldundiak Loiolako kuartelen eremua “hiri-lurzoru” dela ziurtatu du