Solariak bilera sorta berria abiatu du goi tentsioko linearen ibilbidea aldatzeko eta “eraginak murrizteko”. Enpresak hiru parke fotovoltaiko eraiki asmo ditu Araban, gero sortutako elektrizizitatea goi tentsioko linea baten bitartez Zierbenara garraiatzeko.

Lehen etapek ez zuten argitu, baina gaur garbi ikusi da: Tadej Pogacarrek (UAE) Jonas Vingegaardek (Visma) baino indartsuago hasi du Tourra. Galibierrek, lasterketako mendaterik garaienak eman du epaia. Esloveniarrak atzean utzi du daniarra igoeraren azken metroetan, eta arrakala handitu egin du jaitsieran. Nahiko zalantzati ibili da lehen bihurguneetan, baina konfiantza berreskuratu du pedalei indarrez eragin ahala. Bakarrik iritsi da Valloireko helmugara, eta Tour honetako lehen garaipena ospatu du. Halaber, bigarrenez jantzi du maillot horia. Horrek baino gehiago poztuko zuen, dena den, Vingegaardi eman dion kolpeak: 37 segundo atera dizkio, eta Galibierreko eta helmugako gainsariak tarteko, 50 segundora du orain sailkapen nagusian. Tourra oso luzea da, baina oraingoz, Vingegaard ez dago bere mailarik onenean. Vismako buruzagiak Pogacar harrapatzeko esperantza izan du Galibierren behera abiatu direnean. Begi bistan izan du. Ordea, ihes egin dio esloveniarrak, eta hori gutxi balitz bezala, harrapatu egin dute atzetik zituen zenbait txirrindularik. Azkenean, gainsaririk gabe utzi dute Remco Evenepoelek (Soudal) eta Juan Ayusok (UAE); bigarren eta hirugarren izan dira, hurrenez hurren. Primoz Roglicek (Bora) ere aurrea hartu dio Vingegaardi azken esprintean. Danimarkarra bosgarren sailkatu da azkenean. Carlos Rodriguez (Ineos) ere sail horretan helmugaratu da. Mikel Landak (Soudal) gertutik jarraitu die: zazpigarren bukatu du, Pogacarrekin 53 segundo galduta. Tourra ohi baino lehenago iritsi da goi mendira. Italian egin dituzte lehen hiru egunak, eta gaur Alpeetan barna sartu dira Frantzian. Ikusmin handia zegoen, nola zaleen artean hala tropelean. Txirrindulari askok egin nahi zuten ihes, Sestriere, Montgenevre eta Galibier gainditu eta Valloiren besoak altxatzeko irrikaz. Saiakera ugariren ondotik, hamazazpi lagunek egin dute aurrera. Haietako bat izan da Oier Lazkano (Movistar). Argi ibili dira Mathieu van der Poel (Alpecin), David Gaudu (Groupama), Stephen Williams (Israel), Tobias Johannessen (Uno-X) eta Warren Barguil (DSM) ere, besteak beste. Maila handia zegoen lasterketa buruan; tropelak, ordea, zorrotz jokatu du. Indartsuenentzako eguna zen, eta lemari tinko heldu dio UAEk, lasterketa gogortzeko asmoz. Tropelak ez du gupidarik izan iheslariekin, eta asko jota hiru minutuko abantaila eman die. Ziztuan zihoan multzo nagusia. Hainbeste, ezen zatitu egin baita tarte labur batez. UAEk eragin du etena, Montgenevre jaisten. Zalapartak ezustean harrapatu du Richard Carapaz (Education First), maillot horiaren jabea. Galibierren, berriz, ezinaren ondorioz gelditu da atzean. Lazkanoren eraldaketa Mendate luzea da Galibier (23 kilometro eta %5,1eko pendiza), eta bertan nagusitasun zapaltzailea erakutsi nahi izan du UAEk. Martxan ipini du makineria, eta katebegi gehienek egin beharrekoa egin dute. Luzaroan egin du tira Nils Polittek, eta gero, txanda hartu diote Tim Wellensek eta Marc Solerrek. Aletu egin dute tropela, eta gainera etorri zaizkie iheslariei. Lazkanok iraun du gehien, hiru bider eraso egin ondoren. Mendate gogorretan maila ona erakutsi zuen Dauphinen, eta gaur ere eskalatzailez mozorrotu da. Joao Almeida eta Adam Yates (UAE) tropel buruan agertu, eta azken fasean sartu da etapa. Hautagai asko ito ditu haien erritmoak: Pello Bilbao (Bahrain) izan da haietariko bat. 23. izan da azkenean, lau minutuko galerarekin. Ayusori ere lan egitea zegokion, baina multzoan gerizpetu da, eta Almeidak kargu hartu dio. Erritmoa ez da gelditu, eta Pogacarrek tontorretik 800 metrora piztu du sua. Vingegaardek eutsi egin dio hasieran, baina metro batzuk galdu ditu bihurgune baten ostean. Evenepoel ez zen aparte; oso igoera ona osatu du flandriarrak. Komeria handiagoak izan ditu maldan behera. Orain hura da bigarren, 45 segundora, Vingegaarden aurretik. Landa, berriz, zazpigarren dago, 1.32ra. Etapako sailkapena 1.Tadej Pogacar (UAE) 3.46.38 2.Remco Evenepoel (Soudal) 35era 3.Juan Ayuso (UAE) d.b. 4.Primoz Roglic (Bora) d.b. 5.Jonas Vingegaard (Visma) 37ra 6.Carlos Rodriguez (Ineos) d.b. 7.Mikel Landa (Soudal) 53ra 8.Joao Almeida (UAE) d.b. 9.Giulio Ciccone (Lidl) 2.41era 10.Santiago Buitrago (Bahrain) d.b. 23.Pello Bilbao (Bahrain) 4.01era Sailkapen nagusia 1.Tadej Pogacar (UAE) 19.06.38 2.Remco Evenepoel (Soudal) 45era 3.Jonas Vingegaard (Visma) 50era 4.Juan Ayuso (UAE) 1.10era 5.Primoz Roglic (Bora) 1.14ra 6.Carlos Rodriguez (Ineos) 1.16ra 7.Mikel Landa (Soudal) 1.32ra 8.Joao Almeida (UAE) d.b. 9.Giulio Ciccone (Lidl) 3.20ra 10.Egan Bernal (Ineos) 3.21era 16.Pello Bilbao (Bahrain) 4.40ra

Puerto Ricoko herritarrei zazpigarren aldiz galdetuko diete uhartearen estatus politikoaz. Pedro Pierluisi irlako gobernadoreak atzo —Euskal Herriko gaurko ordu txikietan— deitu zuen erreferendumera, eta datorren azaroaren 5ean egingo dute kontsulta hori, hauteskundeen egun berean —besteak beste, gobernuburua eta Asanblea Legegileko bi ganberatako ordezkariak ere hautatuko dituzte—. Pierluisirentzat, ezinbestekoa da Puerto Ricok AEB Ameriketako Estatu Batuen «kolonia izateari» uztea, eta helburu hori betetzearekin lotu du erreferenduma egitea. Legediaren ikuspuntutik, galdeketa lokala da, eta ez du AEBetako Gobernuaren babesa jaso; horregatik, gainera, ez da loteslea izango, aurreko erreferendumekin gertatu bezala. Kontsultako aukerei dagokienez, boto emaileek hiruren artean hautatu beharko dute: Puerto Rico AEBetako 51. estatua bilakatzea, estatu independentea izatea, edo estatu libre elkartua izaten jarraitzea. «Gure estatus politikoaren arazoa oraindik ere konpontzeko dago», kritikatu zuen Pierluisik erreferendumaren berri emateko agerraldian. Haren ustetan, uhartearen eta AEBetako estatuen artean ez dago berdintasunik, esaterako, ongizate sozialaren eta proiektu ekonomikoen aferetan, eta horrek eragiten du irlaren desegonkortasuna eta ziurgabetasunik eza handitzea; batez ere, politikaren eta ekonomiaren ikuspuntutik. Hori aintzat hartuta, adierazi zuen AEBetan ezin dela «koloniarik izan». [articles:1320713] Puerto Rico 1952tik da AEBetako estatu libre elkartua —1898tik dago haren menpe—, eta, AEBetako Senatuan ordezkari bat duen arren, uharteko herritarrek ez dute boto eskubiderik, adibidez AEBetako presidentetzarako bozetan. 1967tik hona sei galdeketa egin dituzte irlaren estatus politikoaz, baina Etxe Zuriak ez ditu inoiz aintzat hartu horien emaitzak. Kasurako, azken erreferenduma 2020an egin zuten: hori ere ez zen loteslea izan, eta boto emaileen erdiek baino gehiagok (%52,52) bozkatu zuten Puerto Rico AEBetako 51. estatua bihurtzearen alde —parte hartzea %50,11koa izan zen—. Egin dituzte, gainera, erreferendum lotesleak antolatzeko saiakerak, baina, horretarako, AEBetako Kongresuko bi ganberen oniritzia behar da, eta ez dute inoiz lortu hori —egun, bi lege proposamen daude Ordezkarien Ganberan eta Senatuan afera horri buruz—. Presio egiteko modua Pierluisirentzat, hain justu, zazpigarrenez herritarrei iritzia galdetzea AEBei afera hori oroitarazteko modu bat da, eta, horren bidez, herrialde horretako Kongresuak «jakingo du» zer babes maila duten erreferendumean bozka ditzaketen hiru aukerek: «Puerto Ricok presioa egiten jarraitzeko eskubide eta betebehar morala du, bere autodeterminaziorako eskubidea berriz ere erabilita. Beharrezkoa den aldiro bozkatuko dugu kolonia izateari uzteko». Puerto Ricoko gobernadorea PNP Alderdi Progresista Berrikoa da, eta indar politiko hori uhartea AEBetako 51. estatua bilakatzearen aldekoa da; 2020ko hauteskundeez geroztik, PNP irlako Ordezkarien Ganberan eta Senatuan aulki kopururik handiena dutenen artean bigarrena da, PPD Alderdi Popular Demokratikoaren atzetik —statu quo-aren aldekoa da—. PPDko buru Jesus Manuel Ortiz kritiko agertu da, eta esan du PNPk bere hautesleria mobilizatzeko deitu duela erreferendumera, hain justu, bozen egun berean; aldiz, PIP Alderdi Independentista Puertorricarraren gobernadoregai Juan Dalmauk esana zuen PIPen jarrera oraindik ere zehazteko dagoela, baina berak erreferenduma boikotatzeko aukera aztertuko duela. Bide batez, adierazpen horri ere erantzun zion Pierluisik: «Independentista denak nola utziko dio independentziaren alde bozkatzeari, hori egiteko aukera baldin badu? Subiranista denak nola utziko dio elkartze librearen alde bozkatzeari, hori egiteko aukera baldin badu?».

Frantziako Asanblearako hauteskundeetako 311 barrutitan igaro ziren bi hautagai baino gehiago bigarren itzulira, baina hautesbarruti horietatik gehienetan —hamarretik zazpitan, gutxi gorabehera— atzera egin dute irabazteko aukera gutxien zuten hautagaiek, RN Batasun Nazionalari bidea ixteko. Guztira, 218 hautagai inguruk utzi dute bigarren itzulia bazterrera, Efe albiste agentziaren arabera. Baina ez da tentsiorik eta presiorik gabe gertatu, eta eskuin muturraren kontrako fronte errepublikanoa ahulduta dagoela agerian gelditu da berriro. Igandean, lehen itzuliko botoak zenbatuta, 577 barrutietatik 76tan hautatu zituzten diputatuak zuzenean —botoen %50 baino gehiago eta erroldaren %25 baino gehiago lortu behar da horretarako—. 76 horietatik erdiak baino gehiago (39) RNko hautagaiak ziren, eta 30 bat, NFP Fronte Popular Berriko kideak. Eskuin muturrak Frantziako Asanblean gehiengo osoa lortzeko arriskua (289 diputatu) gertu sumatuta, ezkerreko fronteak berehala iragarri zuen irabazteko aukera gutxien zuten haren hautagaiek utzi egingo zutela lehia, ez zirela bigarren itzulira aurkeztuko, eta hala egin dute. Gaur, 18:00etan, itxi dute bigarren itzulirako hautagaiak aurkezteko epea, eta NFPko 130 bat hautagaik ez aurkeztea erabaki dute; egoera horretan zeuden guztiz gehienek utzi dute, beraz. Bestela izan dira kontuak Emmanuel Macron presidentearen alderdikideen eta haren aliatuen artean. Azkenean, Ensemble koalizioko 82 hautagai inguruk utzi dute bigarren itzuliko lehia, baina ez gatazka gutxirekin, eta mezu kontrajarriekin. Eta koalizio horretako hamasei hautagaik behintzat erabaki dute bigarren itzulian jarraitzea, Le Monde-ren arabera. LR Errepublikanoek, berriz, ez dute boto agindu argirik eman, eta barruti bakoitzean beren kasa erabaki dute, baina gehienak —hamalautik hamabi, gutxi gorabehera— bigarren itzulian izango dira. Zailtasunen seinale, Patricia Miralles Estatu idazkariarekin gertatu dena: Heraulteko lehen barrutian aurkeztu, eta hirugarren gelditu zen lehen itzulian, bigarrengora igarotzeko aukerekin. Aurkezteko asmoa zuela iragarri zuen, baina atzera egin du azkenean. X sare sozialean esan du «ehunka irain» jaso dituela. Barruti horretan NFPko hautagai bat izan da bigarren, RNko hautagaiaren ia parean. Dominique Faure Lurraldeko ministroak ere bertan behera utzi behar izan du bigarren itzulira aurkezteko asmoa: «Errepublikako presidenteak eta lehen ministroak eskatu didate hautagaitza uzteko». Garona Garaian hautagai zen; hirugarren sailkatu zen lehen itzulian. Presioa ez da txikia, izan ere. Sindikatu nagusiek —CFDT, CGT, FSU, Solidaires eta Unsak— dei egin dute RNri bidea ixtera, eta, besteak beste, feministek Libération egunkarian eta ehunka historialarik Le Monde-n idatzi dituzte agiriak, eskuin muturrari atea ixteko eskatuz. Macronen zaleen artean ere ez dira eztabaidak falta: Herve Berville Estatu idazkariak mezu «argi bat» emateko eskatu du gaur, eta fronte errepublikanoaren alde egiteko, RNri boto bakar bat ere eman gabe. Edouard Philippe lehen ministro ohi eta Horizons alderdiko buruari —Macronen aliatua— erantzun dio, beraz: RNri botorik ez, baina LFI Frantzia Intsumisoari ere ez emateko eskatu baitu Philippek. Frantziako Gobernuko kide batzuek ere jarrera hori agertu dute: «Ez RN, ez LFI ere». 480 RNren hautagaiak bigarren itzulian. Lehen itzulian 76 diputatu izendatu zituzten zuzenean, eta 501 barrutitan egingo dute bigarren itzulia; horietatik gehienetan izango da RNko hautagairen bat: 480 ingurutan, gutxi gorabehera. Hortaz, presioak eta eztabaidak gorabehera, azkenean 400 barruti ingurutan lehiatuko dira bi hautagaitza aurrez aurre, eta 95 barruti ingurutan lehiatuko dira hiru hautagaitza edo gehiago, pare bat barrutitan lau hautagaitza ere izango baitira. 501 barrutitan egingo dute bigarren itzulia, igande honetan, eta horietatik 440 ingurutan izango dira RNko ordezkariak; Fronte Popular Berriak 335 barrutitan izango ditu ordezkariak, gutxi gorabehera; eta Ensemble koalizioak, 255 barruti ingurutan. Biren arteko lehiak izango direnetan, NFPko hautagaiak arituko dira RNkoen aurrean 155 barrutitan, eta ezkerreko beste hautagai batzuk hamar barrutitan; Ensemblekoak eta RNkoak lehiatuko dira 136tan; LRkoek lehiatuko dizkiete aulkiak 46tan. 27 barrutitan, berriz, NFPko eta Ensembleko hautagai bana izango dira aurrez aurre. Marine Le Pen RNko buruak, bestalde, ziurtatu du prest dutela gobernua osatuko duten kideen zerrenda. 270 bat diputatu lortzeko aukerak ikusten dituela esan du, eta gehiengo absolutua lortzeko hemeretzi bakarrik beharko lituzketela, eta horiek LRko eta etiketarik gabeko diputatuen artean ager litezkeela.

Langabezia % 0,94 igo da Euskadin eta % 0,86 jaitsi da Nafarroan ekainean. Foru Erkidegoari dagokionez, sektore guztietan hobetu da datua udaren hasieran, eta Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE), berriz, zertxobait igo da langabeen kopurua.

Euskal Autonomia Erkidegoko nekazariei 40,3 milioi euroko diru laguntzak ematea onartu du Eusko Jaurlaritzak, eta 2023an laguntza eskatu zuten ustiategietako titularrek aste honetan jasoko dituzte. Europako funtsetatik datorren dirua hiru foru aldundien bitartez banatuko da.

Aurtengo Tourreko gizonik azkarrenen zerrenda gutxitan ageri zen Biniam Girmay (Intermarche). Esprintean amaitu den lehen etapan, ordea, bera nagusitu da. Horrela, Frantziako Tourrean etapa garaipena lortu duen laugarren afrikarra izan da, baita lehen beltza ere. Helmugaratzea Jasper Stuyvenek (Lidl) bideratu du, bere gurpilean zituen Mads Pedersen taldekidea eta Arnaud de Lie (Lotto). Pedersenek, ohi bezala, esprint luzea egin du, baina haren eskuinaldetik agertu da Girmay. Lidleko txirrindulariaren eta babes hesien artetik bidea ireki, eta eskuak jasota zeharkatu du eritrearrak helmuga lerroa. Bigarren postuan, berriz, azkenaldian nahiko itzalita zegoen esprinter bat sartu da: Fernando Gaviria (Movistar). Hirugarren izan da Pedersen, eta laugarren De Lie. Dylan Groenewegen (Jayco) kexu iritsi da helmugara, bosgarren postuan; De Liek eskuinera egin du azken metroetan, eta Jaycokoak ezin izan du aurrera jarraitu. Ziklista gutxi batzuk jokatu ahal izan dute etapa garaipena, helmugarako hiru kilometro falta zirela eroriko bat gertatu baita. Eroriko horren ondorioz, ezin izan da esprintean sartu hautagai nagusia zen Jaspen Philipsenek (Alpecin); ezta Wout Van Aertek (Visma) ere. Eta orduantxe geratu dira atzean Remco Evenepoel (Soudal), Jonas Vingegaard (Visma) eta Tadej Pogacar (UAE) ere. Hiru horiek zeuden sailkapen nagusiko lehen hiru postuetan. Ez dute denborarik galdu, erorikoa segurtasun eremuaren barruan gertatu delako, hots, azken bost kilometroetan, —gaur sartu da indarrean neurri berria, orain arte azken hiru kilometroak hartzen ziren kontuan—. Denborarik ez, baina Pogacarrek elastiko horia galdu du. Atzo berak jantzi zuen, baina denbora berean geratu ziren bera, Vingegaard, Evenepoel eta Richard Carapaz (Education First). Ziklistak denbora berean sartuz gero, etapa bakoitzean lortutako postuak batzen dira maillota nork jantziko duen erabakitzeko. Gaur, Carapaz hamalaugarren iritsi da, eta, horrela, Frantziako Tourreko maillot horia jantzi duen lehen ekuadortarra izan da. Richard Carapaz, elastiko horia soinean duela. GUILLAUME HORCAJUELO/EFE Aurtengo Tourreko etaparik luzeenari Piacenzatik ekin diote, Giorgia Bronziniren jaioterritik. Brozini aurreko hamarkadako txirrindularirik azkarrenetako bat izan zen. Era berean, ibilbideko 230 kilometroetan, txirrindularitzarekin lotura duten bestelako tokiak ere igaro dituzte. Hala nola eguneko lehen mendateari Tortone-Fausto Coppi izena eman diote. Herri horretan zendu baitzen, besteak beste, bost Giro eta bi Tour irabazi zituen txirrindularia. Gero, laugarren mailako beste bi mendate igaro dituzte Turingo helmugara irirtsi aurretik. Laugarren aldia izan da Frantziako Tourreko etapa bat hiri horretan amaitzen zena. Amaiera bizia izan bada ere, gainontzean, nahiko etapa lasaia osatu dute. Ihesaldi handirik ez da egon, eta tropelak osorik egin ditu eguneko kilometro gehienak. Tarteko helmugan, bai, egon da lehia. Elastiko berdearen sailkapenerako puntuak eskuratu nahian aritu dira gizonik azkarrenak. Pedersenek bildu ditu puntu gehien, Philipsen eta Bryan Coquarden (Cofidis) aurretik. Tarteko helmugatik aurrera, Fabien Grellier (Total) izan da talde nagusitik ihes egiten ahalegindu den bakarra. Helmugarako 65 kilometro falta zirela jo du erasoa, eta lasterketa buruari eutsi dio helmugarako 28 kilometro falta izan diren arte. Esprinterren taldeek soka motzean lotu dute Grellier, eta inoiz ere ez du alde handia irekitzea lortu. Abrahamsenen bilakaera Mendateetan ere ez da norgehiagoka handirik egon. Eguneko lehen muino puntuagarrian, Jonas Abrahamsen (UnoX) igaro da lehen postuan. Bigarrengoan, aldiz, bere jaioterritik gertu zegonez, Matteo Sobrerok (Bora) igaro nahi izan du aurrena. Eta, hirugarrengoan, Grellier ihes eginda zihoan. Halere, Abrahamsenek lehen postuan jarraitzen du mendiko sailkapenean; baita puntuenean ere. Tourreko lehen etapetan, nabarmentzen ari da norvegiarra; atzo, bigarren iristsi zen helmugara. Bihar, ostera, zailagoa izango du bi elastikoei eustea. Izan ere, ez da igotzaile petoa. Txirrindularien artean joera dago ahalik eta arinenak izaten saiatzera, igoeretan eta sailkapen nagusietan ondo moldatu ahal izateko. Bada, Abrahamsenek bestelako bidea hartu zuen. Duela bizpahiru urte 60 kilo inguru pisatzen zuen, eta muskulu gehiago lortzearen alde egin zuen. Egun, 80 kilotik gertu dago, baina mendateetara «lehengo maila berean» igotzen dela adierazi du Domestique agerkari digitalean. Orain, txirrindulari gisa «aukera gehiago» dituela uste du; taldeko igotzaileei lagundu diezaiekeela, baita esprintetan eta ihesaldietan sartu ere. Jonas Abrahamsen, mendiko liderraren maillotarekin. KIM LUDBROOK/EFE Gaur ere saiatu da eguneko ihesaldia sortzen. Bere taldekide Johannes Kulsetekin —Tourreko txirrindulari gazteena— batera egin du alde etapako lehen zatian. Zenbait kilometro tropelaren aurretik egin eta beste inor batu ez zaiela ikusita, ordea, hanka altxatzea erabaki dute. Tourra hasi aurretik, Abrahamsen bera zen denboraldi honetan tropelaren aurretik kilometro gehien eginak zituen txirrindularia. Jarrera erasokor hori berresten ari da Tourreko lehen egunetan ere. Bihar, Galibier Biharkoa 2024ko Tourreko goi-mendiko aurreneko etapa izango da. Larunbatekoa gorabeheratsua izan bazen ere, bihar egingo dute lehen mendate luzeetan gora. Pinerolotik (Italia) abiatuko dira ziklistak, eta, etaparen erdialdera, Frantzian sartuko dira. Ia 140 kilometroko ibilbidean, bigarren mailako bi igoera gainditu beharko dituzte —Sestrieres zein Montgenevre—, eta maila bereziko bat —Galibier—. Helmugarako 20 kilometro falta direla igaroko dute azken hori, Galibier. 23 kilometroko aldapa da, %5eko batez besteko pendiza duena; eta gailurra 2.600 metrotik gora dago. Gainera, bertatik aurrena igarotzen denak zortzi segundoren gainsaria lortuko du. Gailurretik jaitsiera luzea izango dute Valloiren kokaturiko helmugaraino. Lehia bizia egongo da lehen kilometroetatik. Eguneko ihesaldia hartu nahiko dute txirrindulari askok, mendiko puntu ugari egongo baita jokoan, eta helmugara iristeko aukera ere izan dezake. Bestalde, azken mendatean sailkapen nagusikoen arteko borroka ere espero da. Atzo, Pogacarrek ez zuen lortu Vingegaard atzean uztea; bihar, beste aukera bat izango du. Orain arte indartsu agertu dira Evenopoel eta Carapaz, eta horiek ere erakutsi nahiko dute Nizako podiumerako hautagaiak direla. Eta orain arte ezkutuan ibili diren Primoz Roglic (Bora) zein Ineos taldekoak ere gailentzen saiatuko dira. Etapako sailkapena 1. Biniam Girmay (Intermarche) 5.26.48 2. Fernando Gaviria (Movistar) d.b. 3. Arnaud de Lie (Lotto) d.b. 4. Mads Pedersen (Lidl) d.b. 5. Dylan Groenewgen (Jayco) d.b. 22. Oier Lazkano (Movistar) d.b. 33. Alex Aranburu (Movistar) d.b. 36. Pello Bilbao (Bahrain) d.b. 102. Mikel Landa (Soudal) d.b. 147. Ion Izagirre (Cofidis) d.b. 170. J. Castroviejo (Ineos) d.b. Sailkapen nagusia 1. Richard Carapaz (Education First) 15.20.18 2. Tadej Pogacar (UAE) d.b. 3. Remco Evenepoel (Soudal) d.b. 4. Jonas Vingegaard (Visma) d.b. 5. Romain Bardet (DSM) 00.06ra 6. Pello Bilbao (Bahrain) 00.21ra 20. Mikel Landa (Soudal) 00.21ra 54. Alex Aranburu (Movistar) 15.50ra 75. Ion Izagirre (Cofidis) 27.28ra 98. J. Castroviejo (Ineos) 36.43ra 133. Oier Lazkano (Movistar) 47.11ra

«Ura, ura, ura, Euskarabentura» oihukatuz lekua hartu dute Euskarabenturako 127 gazte eta antolatzaileek gaur goizean Atharratzeko (Zuberoa) plaza estalian. Elkar ezagutzeko jolasekin hasi dira aurtengo aldia berotzen. Espedizioko gazteak urduri daude; batzuk lotsaturik ageri dira berriki autobusetik jaitsirik. Atharratzera arribaturik, «oso inpresio ona» ukan duela adierazi du Uxue Markuerkiaga parte hartzaileak. Bertzalde, proiektua ezagun pila batek azaldu ondotik parte hartzera motibatu direla adierazi dute Izaro Santano eta Lorea Madarieta jizioquitarrek —hala deitzen diete espedizioko parte hartzaileei—. Euskarabenturaren berri klasean izan dutela ohartarazi dute hirurek; bideo baten bidez gogoa piztu eta gaur Atharratzen pozik daudela erran dute. Ibilbideaz «gauza anitz ikastea» espero du Markuerkiagak, herri anitzetako jendea ezagutzeko parada izateaz gain. Horrez gain, Madarietak erronkatzat hartu du euskalkien arteko trukaketa: «Nahiz eta batzuetan ez dugun elkar ulertuko, jakin beharko dugu harremana izaten gure euskalkien arteko mugak gaindituta». Bakoitzak aukeratua du hilabetean zehar bisitatuko dituzten herrietako kuttuna. Hirurek erran dute jauzi batean Iruñea dutela gogoan, sanferminez gozatu nahi dutelako. Markuerkiagak pena du ez direlako kontzertuetarako garaiz helduko: «Gaur hasi bagina espedizioarekin, uztailaren 7an Rotten XIIIren kontzertua ikusiko genuen. Ea ibilbidea alda dezakegun pixka bat edo lehenago heldu [irriz]». «Nahiz eta batzuetan ez dugun elkar ulertuko, jakin beharko dugu harremana izaten gure euskalkien arteko mugak gaindituta». LOREA MADARIETA Euskarabenturako parte hartzailea Aurten, hamar taldetan banaturik, Euskal Herri osoa zeharkatuko dute jizioquitarrek. Odei Jauregi antolakuntzako kideak «esperantzaz betea» dela adierazi du, aurtengo aldia antolatzaile gisa biziko duelako lehen aldikotz. Iazko espedizioko lehen egunetako urduritasuna gogoan duela, «fantasia» bizitzeko prest dela gaineratu du. Nahiz eta ibilbidea antzekoa den, urte guziz ibilbidea begiratzeko modua aldatzen dela erran du Jauregik: «Urtero, begi desberdinetatik behatzen diogu ibilbideari. Agian, pasatzen garen herrietan festak direlako, edo giro berezi bat, baina oso ondo pasatzen dugu leku guztietan». Euskarabentura espedizioko gazteak, motxilak hartuta, Atharratzen. EUSKARABENTURA Harreman guziak euskaratik eta euskaraz izateko aukera aipatu du Gari Murgado espedizioko begiraleak: «Sekulakoa da hilabete oso batez euskaraz aritzea; ni eremu erdaldun batetik nator, eta niretzat aukera paregabea da». Aurreiritziak desegiteko balio du Euskarabenturak. Euskalkien arteko trukaketaz eta aniztasunaz harago, Iparraldearen eta Hegoaldearen arteko bereizketa hausteko bidea ematen du, Jauregiren ustez: «Paradigma hori deuseztatzeko eta aurreiritziak apurtzeko baliagarria da espedizioa». Atharratze lehen aterpe «Zuen lekuan nahi nuke izan». Hala adierazi du Maite Pitrau Atharratzeko auzapezak espedizioko gazteen aitzinean egin mintzaldian. Herriko etxearentzat espedizioari hasiera ematea «erronka» izan dela esplikatu du Pitrauk. Iaz harremanetan sartu ziren Pitraurekin, Basabürütik abiatzea antolatzeko xedea zutela. Pozik agertu da auzapeza hasierako ekitaldia herrian izan delako: «Oso garrantzitsua da ekitaldi hau niretzat: oinarrizkoa da. Euskara da gazte hauen guzien puntu amankomuna, eta idekidura bat ematen die espedizio honek». Euskal kultura eta hizkuntza bizitzeko modu bat da ibilbidea: «Euskararekin hemengo kultura, ohiturak eta hemengo paisaiak bizitzea ezinbestekoa da niretzat, beharrezkoa da». Antolakuntzari dagokionez, hainbat traba azpimarratu ditu Pitrauk: «Duela hilabete bat jakin dut kiroletako gela ezin genuela baliatzen ahal lo leku gisa». Euskal Hirigune Elkargoarena da herriko gela. Otsailetik «batailan» ari dela esplikatu du. Hainbat gutun eta hainbat ohartarazpen egiten aritu ondotik, berriki eman zioten ezetza Pitrauri: «Gogorra izan da ezetza ukaitea. Azken momentuan abisatu naute, eta beste aterabide bat fite atzeman behar izan dugu». Inguruko herrietako azpiegiturak nahikoa ez zirela eta, Atharratzeko herria zen aukera bakarra: «Altzain [Zuberoa] bada azpiegitura bat, baina ez da nahikoa jende honi guziari harrera egiteko». Atsekabeturik agertu arren, auzapezak azpimarratu du «pisu sinboliko handia» izan duela Atharratzen harrera antolatzeak: «Nik euskaraz ez dut egiten, eta galtzen ari da gure inguruan. Horregatik, uste dut garrantzi oraino handiagoa duela espedizioa hemendik abiatzeak».

Nafarroako basozainek sare sozialetan jakinarazi dutenez, hartz gazte bat antzeman dute Pirinioetan, Garde inguruko mendietan. Nafarroako Gobernuko Ingurumen Departamentuak fauna ikusteko erabiltzen dituen fototranpaketa kamera batekin grabatu dituzte irudiak, eta adituek baieztatu dutenez, hartz gazte batenak dira. 2018an, bi hartz eme eraman zituzten Esloveniatik Biarnora (Okzitania), espeziea iraunarazteko xedez, eta hurrengo urtean, bi hartz kume ikusi zituzten Sazosen (Pirinio Garaiak, Frantzia), Ardiden gailurretik gertu. 15 urtean Pirinioetako mendebaldean jaiotako lehen hartzak izan ziren horiek.

LABek Elkarrizketa Sozialerako Mahaitik kanpo 1.600 euroko gutxieneko soldata adostea eskatu dio Jaurlaritzari