Konpainiaren azken proposamena da IAG taldearen barruan jarduera hori garatuko lukeen enpresa berri bat sortzea. Horretarako 1.727 langile kanporatzea proposatu du enpresak, aurre-erretiroen edo pizgarri bidezko irteeren bidez.

Hegaldien tipologiari dagokionez, Estatu mailakoek zein nazioartekoek, denek izan dute “igoera nabarmena”.

Gaur gertatu dena erabakiorra izan daiteke datozen jardunaldietan. Horren jakitun kantxaratu dira bi bikoteak Gasteizko Ogeta pilotalekura, eta azkenean, lana gogotik eginda, Peio Etxeberriak eta Zabaletak eskuratu dute puntua (19-22). Bikotearen zazpigarrena. Laurekin utzi dituzte Jokin Altuna eta Martija, eta sailkapenean tartea nabaria da orain. Txapelketako neurketarik luzeena izan da: 86 minutu iraun ditu. Lehia parekatua izan da, eta berdinketa ugari erakutsi ditu markagailuak. Etxeberria nabarmendu da aurreko koadroetan erakutsi duen ausardiagatik; hori azpimarratu du Zabaletak berak. Hamar tanto egin ditu; Altunak, lau. Xehetasunetan erabaki da norgehiagoka, eta urdinek gehiago asmatu dute azken tantoetan.

Asteon lanean ari ziren hiru lagun hil dira Euskal Herrian. Azkena, gaur, Muxikan (Bizkaia): traktorearekin beharrean zebilen 55 urteko gizonezko bat zendu da. Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak jakinarazi duenez, ezbeharra 15:15ean gertatu da Ormaetxe auzoan. Istripua gertatu den unean bakarrik zegoen gizona, eta larrialdi zerbitzuak heldu direnerako hilda zegoen. Ertzaintzak ikerketa zabaldu du gertatutakoa argitzeko.

«Aurten ere, manifestazio honen arrakastak konfiantza eta bermea ematen dizkigu ditugun helburuak lortzeko bidean. Orain aurrera egiten jarraitzea dagokigu, euskal presoei aplikatzen zaizkien politika judizialak eta espetxe politikak amaitu daitezen». Sare Herritarrak atzo egindako manifestazioaren balorazio positiboa egin du gaur goizean, eta eskerrak eman dizkie «Bilboko kaleak aldarrikapen demokratikoz bete zituzten milaka eta milaka lagunei». (BALORAZIOA) Gure lehen hitzek eskerrak eman behar dizkiegu atzo Bilboko kaleak aldarrikapen demokratikoz bete zituzten milaka eta milaka lagunei. #Giltzak pic.twitter.com/rS819uLcSO — Sare #U13Bilbora 🔑 (@sare_herritarra) January 14, 2024 Azpimarratu duenez, «euskal presoen egoerari konponbide justua emateak eta biktima guztien aitortza eta erreparazioaren aldeko konpromisoak baino ez dute ahalbidetuko hamarkadetako gatazkari amaiera ematea eta benetako bakearen alde egitea». Sarek datozen hilabeteetarako dituen helburuak ere azaldu ditu gaur Bego Atxak, eta nabarmendu du apirilaren 2an eta 3an Beatrice Molle eta Txetx Etxeberri epaituko dituztela Parisko Zigor Auzitegian, ETArekin lotutako armak, munizioak eta lehergaiak garraiatzea egotzita. Sareren arabera, akusazioa erabat bidegabea da, eta haiek egindako ekarpena «txalotu eta sustengatu zuen euskal gizartearen eta sentsibilitate politiko orotako ordezkaritza politikoaren gehiengoak». Horregatik, Sarek lan egingo du epaituak errugabeak direla helarazteko. Bestalde, Konponbiderako giltzak! dinamikari segida emango dio, uste duelako urrian Gernikan plazaratu zuen manifestua zabaltzen jarraitu behar duela. Hiru helburu nabarmendu ditu Sarek: espetxeetako salbuespen juridikoen amaiera; Euskal Herriko erakunde politiko eta judizialek euskal presoak etxeratzeko bidea diseina dezaten lan egitea; eta indarkeriaren biktima guztiei babesa eta elkartasuna emateko konpromisoa indartzea.

Usteak indartu dituzte gaur Binakako Txapelketan jokatu dituzten bi partidek. Argi geratu da Erik Jaka eta Jon Mariezkurrena nagusi direla, eta ez dutela ikusgarri aritu behar partidak bata bestearen atzetik irabazteko. Argi geratu da, baita ere, Iñaki Artola eta Ander Imaz goraka datozela. Oso bestelakoa da Baikoko beste bi bikoteen egoera: ezinean ari dira bai Jon Ander Peña eta Jon Ander Albisu, baita Unai Laso eta Aitor Aranguren ere. Jakak eta Mariezkurrena II.ak zortzigarren garaipena lortu dute, laugarrena jarraian. 22-19 hartu dituzte mendean Peña II.a eta Iosu Eskiroz Markina-Xemeinen (Bizkaia) —Eskirozek Albisu ordezkatu du—. Atzetik aurrera eginda irabazi dute. Eskas aritu dira lehen atsedenaldira arte, eta Peña II.ak eta Eskirozek baliatu egin dute alde polita lortzeko: 12-5. Baina, pixkanaka, gora egin dute lehen sailkatuek, eta behera aurkariek. Konturatu orduko lehia irauli dute (18-16), eta aldeari eutsi diote amaiera arte. Peña II.ak eta Albisuk laugarrenez jarraian galdu dute. Suspertu beharra dute, denbora baitaramate hiru garaipenekin, laugarrena lortu ezinik. Azkeneraino borrokatu beharko dira kanporaketarako sailkatu ahal izateko. Artolak eta Imazek, berriz, bosgarren partida irabazi dute; hirugarrena jarraian. 22-14 nagusitu zaizkie Lasori eta Arangureni Iruñean, Labriten. Markina-Xemeinen gertatu bezala, partidak bi zati izan ditu. Aurrenekoan, Laso eta Aranguren nagusitu dira: 7-3. Aurrelaria bizi-bizi aritu da, eta atzelaria sendo. Baina, beste hainbatetan gertatu zaien bezala, goitik behera egin dute, eta etsita amaitu. Kontrakoa egin dute Artolak eta Imazek: sufritzen hasi, eta gozatzen bukatu. Horri esker eman diote buelta emaitzari, eta nagusitasunez irabazi. Bost garaipenekin, hirugarrenak dira, eta gora begira daude. Laso eta Aranguren, aldiz, oso larri daude. Haien egoerak, gainera, okerrera egin du, atzo Joseba Ezkurdiak eta Xabi Tolosak Getarian (Gipuzkoa) Aitor Elordiri eta Beñat Rezustari 22-7 irabazi eta gero. Baikokoak bakar-bakarrik daude azken postuan, bi garaipenekin besterik ez. Bihar amaituko da bederatzigarren jardunaldia. Jokin Altunak eta Julen Martijak Peio Etxeberriaren eta Jose Javier Zabaletaren aurka jokatuko dute Gasteizen. Altuna III.ak eta Martijak bosgarren garaipena lortu nahi dute; bosgarrena jarraian. Peio Etxeberriak eta Zabaletak, berriz, zazpigarrena lortu nahi dute, Jakaren eta Mariezkurrena II.aren arrastoari jarraitzeko.

Urtero bezala, aurten ere milaka lagunek bat egin dute Sare Herritarrak Bilbon antolatutako manifestazioarekin, euskal presoen eskubideen alde. Konponbiderako giltzak izan da aurtengo leloa, eta, horrekin, antolatzaileek nabarmendu nahi izan dute presoen auzia bideratzeak daukan garrantzia «egiazko bake, elkarbizitza eta konponbidea» lortzeko. Presoen sakabanatze eta urruntze aroa amaituta, «salbuespenezko espetxe politika» amaitzea, eta Espainiako fiskalek eta epaileek presoak etxeratzeko prozesuari jartzen dizkioten oztopoak paretik kentzea galdegin dute gaur Bilboko kaleetan. Hori nabarmendu dute Sareko eledun Joseba Azkarragak eta Bake Bideko Anaiz Funosasek, manifestazioaren ostean irakurritako agirian: «Presoak Euskal Herriko kartzeletan daude orain. Etapa hori bete dugu. Hurrengo etapa da salbuespen politika erabat amaitzea, euskal presoek etxera bidea egin dezaten ateak zabaltzea». [articles:2119124] Azkarragaren eta Funosasen ustez, euskal presoei araudi arrunta aplikatzea ez da «pribilegio» bat, eta «askatasunik gabeko pertsonei dagozkien eskubideak errespetatzea» baino ez dute eskatzen. Horretarako, uste dute Euskal Herriko erakunde politiko eta judizialei dagokiela «euskal presoak etxera itzultzeko ibilbidea» diseinatzea eta erraztea: «Horrek erabaki politiko ausart eta zuzenak eskatzen ditu». Gogor kritikatu dituzte fiskaltzan eta Espainiako Auzitegi Nazionalean «irizpide politikoen arabera» jokatzen dutenak, eta «justiziazkoak» albo batera uztea leporatu diete: «Aurrean izango gaituzte, eta segituko dugu behin eta berriz salatzen haien jokabidea». [galleries:vertical:13] Biktimak ere gogoan hartu dituzte, «indarkeria guztien biktima guztiak», esan dutenez. Haientzat «errespetua, sostengua, erreparazioa eta elkartasuna» eskatu dute, eta gaitzetsi dituzte «biktimen minaren erabilera politikoa» egiten dutenak: «Gure gizartea plurala da, eta giza eskubideen defentsa du helburu, baina oso garrantzitsua da defentsa hori modu kolektiboan egitea». Txetx Etxeberri eta Beatrice Molle bakegileak apirilaren 2an eta 3an epaituko dituzte, Parisen, eta haiei ere «agurrik eta babesik beroena» helarazi diete. Hego Euskal Herriko espetxeetan dauden presoei, oraindik ere Frantziako kartzeletan direnei, deportaturik daudenei eta «munduan sakabanaturik» dauden iheslariei mezu bat bidali diete Azkarragak eta Funosasek: «Lanean jarraituko dugu etxera itzul daitezela lortzeko». Manifestariei eta herritarrei, berriz, «konponbiderako giltzak» izateko eskatu diete: «Presoen eskubideak aitortzen ez badira, bidegabekeriak iraun, eta arazoak konpondu gabe jarraituko du», esan du Funosasek, eta erantsi du hori lortzeko modurik eraginkorrena «denak eskutik helduta joatea» dela, «edonor dela ere ondoan dagoena». Manifestazioaren antolatzaileen ustez, lan horretan tematzeak ekarriko ditu elkarbizitza, bakea eta preso, iheslari eta deportatu guztien itzulera: «Denon artean egitea beste aukerarik ez dago». 16:00etan hasita Gaurko manifestazioa Athleticen eta Realaren arteko partidaren egun berean egokitu da, eta horrek hainbat aldaketa ekarri ditu. Esanguratsuena izan da manifestazioaren hasiera ordua aurreratu izana: beste urte batzuetan 17:00etan edo 17:30ean hasi izan da, eta gaurkoa, berriz, 16:00etan abiatu da Casillatik, deialdiarekin bat egin duten eragileek adierazpenak egin ostean. Manifestazioaren buruan gaitari talde bat joan da, udaletxerainoko tarte guztian gelditu gabe aritu dena Kalera kalera, Ikusi mendizaleak, Batasuna eta antzeko doinuak jotzen. Horien atzean olana handi bat eraman dute, presoen etxeratzearen aldeko logotipo berriarekin eta Etxera leloarekin. Molle eta Etxeberri bakegileek, Ramon Agirre eta Itziar Ituño aktoreek, Jose Luis Elkoro Bergarako alkate ohiak, Arantza Isasmendi legelariak, Eztizen Artola senideak, Endika Guarrotxena Athleticeko jokalari ohiak eta beste zenbait jende ezagunek eutsi diote pankartari. Pankartaren atzean eragileak eta gonbidatuak joan dira, eta horien artean Katalunia, Galizia, Sahara eta beste herrialde batzuetako ordezkariak, eta, segidan, presoen senideak, presoen auziaren konponbidea irudikatzen zuten kartoizko giltza handi batzuk eskuetan. Ohi legez, jendetza bildu da pankartaren atzean eta, batez ere, Autonomia kaleko bi aldeetan, manifestazioa igaro ahala horrekin bat egiteko, Zabalburu plazarainoko tarte osoa betez. Zabalburura iritsitakoan, adierazpenak egin dituzte Azkarragak eta Bego Atxak Sareren izenean. «Auzitegi Nazionala prebarikaziorako plataforma bezala erabiltzen dutenak salatu nahi ditugu», esan du Azkarragak, eta erantsi du euskal gizarteak «gatazkaren logika» alboratu eta «konponbidearen alde» egiten duela. Manifestazioaren ibilbide osoan ugariak izan dira Athleticen eta Realaren elastiko edo tapaukak zeramatzatenak. Palestinaren aldeko ikurrak ere ikusgai egon dira, ikurrinekin, Kataluniako eta Galiziako banderekin eta ikur antifaxistekin batera. Udaletxera iritsitakoan, ekitaldi politikoari ekin diote. Bukaeran, giltzak esku artean hartzeko eskatu die Azkarragak manifestariei. Giltzen txilin hotsak plaza osoa hartu du: «Konponbiderako giltzak hartuta jarrai dezagun bidea egiten».

Dozenaka milaka lagun elkartu dira Bilboko kaleetan, euskal presoen egoerari konponbide bat topatzeko «giltza» izateko asmoz. Casillatik udaletxerako bidea egin du manifestazioaren buruak, eta han hartu dute hitza Sare Herritarreko eledun Joseba Azkarragak eta Bake Bideko Anaiz Funosasek. «Manifestazio handi honetan, euskal presoei ezarritako salbuespenezko espetxe arauak bukarazteko ilusioa eta esperantza sentitzen dira», adierazi dute, eta aldarrikapen horren alde lanean jarraitzeko deia egin diete herritarrei. Izan ere, gogoratu dute eurena «erreibindikazio demokratiko» bat dela. Eledunen hitzetan, Sare Herritarrak erakunde politiko, sindikal eta sozialekin eginiko lanaren ondorio izan da euskal presoei ezarritako urruntze politikaren amaiera. Etapa hori amaituta, baina, azaldu dute hurrengo urratsa dela salbuespenezko espetxe politikaren bukaera: «Euskal presoek etxera bidea egin dezaten ateak zabaltzea». Haien esanetan, presoen eskubideak aitortu ezean «bidegabekeriek» iraungo dute, eta, ondorioz, «arazo bat konpondu gabe» egongo da oraindik ere. Helburua, beraz, «indarkerien zikloa ixtea eta egiazko bakea lortzea» da, «elkarbizitza eta konponbidea ekar ditzan», eta horretarako beharrezkoa da urteak preso egin dituztenek ere «elkarbizitza berreraikitzeko lanetan» parte hartzea. Hori litzateke «indarkeriaren zikloa» ez errepikatzeko bermea. Hori «euskal gizartearen esfortzuarekin» eta «giza eskubideen defentsa helburu partekatu batekin» eskuratuko dela uste dute bozeramaileek, eta herritarrei «bultzaka» jarraitzeko deia egin diete, «elkarbizitzara, bakera eta preso, iheslari eta deportatu guztien itzulerara» bidean: «Denon artean egitea beste aukerarik ez dago». Nahi horri erantzuten dio Konponbiderako Giltzak manifestuak, Azkarragak eta Funosasek azaldu dutenez: «Har ditzagun gure eskuetan konponbidearen giltzak. Sufrimenduari ateak itxiko dizkioten giltzak. Elkarbizitzarako ateak irekiko dituzten giltzak». Gakotzat jo baitute herritarrek bidea «eskutik helduta» eta «modu kolektiboan» egitea euskal presoak zein iheslari eta deportatuak etxeratzeko. «Horixe da elkarbizitzan oinarritutako gizarte baterantz aurrera egiteko modu bakarra», azaldu dute, argudiatuta azken urteetan hori izan dela gehiengo politiko, sindikal eta sozialean kontsentsuak eraikitzeko bidea. Gehiengo horiek kontuan hartuta, Sare Herritarrak dei egin die Euskal Herriko erakunde politiko eta judizialei aurrera begirako prozesuak diseinatu eta erraztu ditzaten, horretarako «erabaki politiko ausart eta zuzenak» hartuta. Era berean, Venezuelan, Cabo Verden eta Kuban deportatuta daudenei zein iheslariei elkartasuna adierazi diete, haien etxeratzea eragozten duten «oztopoei» aurre egingo dietela esanez. Funosasek gogoan izan ditu Txetx Etxeberri eta Bea Molle bakegileak ere. Haiek apirilaren 2an eta 3an epaituko dituzte, Parisen, Funosasek onartezintzat jo duen epaiketan: «Gure txalorik beroenak zuei eta bidean desagertu diren Mixel Bergouignani, Mixel Berhokoirigoini eta Michel Tubianari». «Bake nahia» Kontrako jarrera dutenei ere mezu bat helarazi diete bi eledunek: «Garaile eta garaituen mendekuzko agertoki bat marrazten tematzen diren horiei esan behar diegu agertoki hori asmakeria dela, eta, gainera, ez duela zerikusirik euskal gizartearen gehiengoak duen bake nahiarekin». Izan ere, nabarmendu dute salbuespen politikak amaiaraztea ez litzatekeela «pribilegio» bat izango: «Legezkotasun arrunta aplikatzea eta askatasunik gabeko pertsonei dagozkien eskubideak errespetatzea eskatzen dugu, ez besterik». Hala, Auzitegi Nazionaleko Fiskaltzaren eta epaileen jokabidea kritikatu dute, esanez horien erabakiak «ideologia politikoaz kutsaturik» daudela. Are gehiago, horien jokabideekin bat egiten dutenei leporatu diete «justiziazko irizpideak» baztertu izana: «Aurrean izango gaituzte». Era berean, baina, Azkarragak eta Funosasek azaldu dute euren lana biktimei zor zaien «errespetua, sostengua, aitortza, erreparazioa eta haien sufrimenduari elkartasuna» kontuan hartutako egingo dutela: «Esan nahi diegu haiek ere ezinbestekoak direla elkarbizitza berreraikitzeko prozesuan bake sendoa lortzeko». Biek ere biktimen «erabilera politikoa» salatu dute.

Alavesek garaipen garrantzitsua lortu du Sanchez-Pizjuanen (2-3), denboraldi honetako lehena Ligan bisitari gisa, eta jaitsierako postuetatik aldentzen duena. Gainera Sevillari kalte handia egin dio porrot honek, eta maila ez galtzeko borrokan bete-betean sartuta utzi du. Nahuel Tenagliaren gol batek eta Kike Garciaren beste batek 0-2ko emaitza argia jarri du atsedenaldiaren aurretik, baina ondoren Rafa Mirrek eta Ocamposek berdindu egin dute hamar minuturen faltan. Alavesek, ordea, berriro jo du Ruben Duarteren golarekin, eta hiru puntuak eskuratu ditu. garaipen honekin, talde andaluziarraren krisian sakondu du Alavesek, eta txapelketaren bigarren itzuliaren hasiera honetan lau puntuko aldea sartu dio sailkapen nagusian. Sevillak eta Alavesek Ligako bigarren iztulia ireki dute Sanchez-Pizjuanen, aurreko asteburuan Espainiako Kopako konpromisoak gainditu eta txapelketako final-zortzirenetan sartu ondoren. Bi taldeak egiteko askorekin iritsi dira partidara, jaitsiera postuetatik gertu baitaude, beraz, hiru puntuak oso garrantzitsuak ziren bigarren itzuli hau modu onenean ekiteko. Etxeko taldea bolada txarrean sartua dago denboraldi hasieratik, eta hasierako txistutik gauzak argi uzti dizkio Gasteizko taldeari. Isaac Romero harrobiko aurrelaria buruz saiatu da baloia iritsi zaion lehen jokaldian, eta handik bi minutura, Jesus Navasek langa aurkitu du urrutitik egindako erremate indartsu batean. Alaves ez da baloiaren jabe izan lehen hamabost minutuetan, eta arrazoi gutxi erakusten ari zen baikorrak izateko. Baina gasteiztarren alde partida aldatzen hasi da. Minutuek aurrera egin ahala, aurkariak ezin izan dio intentsitate berari eutsi, eta horrek aukera eman dio Marko Dmitrovic serbiarrak defendatzen duen atea hurbilagotik ikusteko; izan ere, bigarren korner jaurtiketan, Nahuel Tenaglia erdiko atzelari argentinarrak 0-1ekoa jarri du, Sevillak jokaldia gaizki defendatu ondoren. Gola ordu erdia baino lehentxeago iritsi da, eta Sevillari, bere sailkatze egoeragatik konfiantzarik gabe dagoenari, kolpea nabaritu egin zaio. Hori baliatu egin du Alavesek, nahi izan duen min guztia egiteko. Horrela, Kike Garciak berriz ere etxekoen defentsa ahula baliatu du 0-2koa jartzeko berrogei minutura. Gainera, hirugarrenetik oso gertu egon da lehen zatiaren luzapenean, nahiz eta Dmitrovicen eta zutoinaren artean ezin izan duen emaitza aldatu. Ez du amore eman Bigarren zatian Alaves askoz konbentzituago ikusi da lehenengoaren hasieran baino, eta horrek Quique Sanchez Flores azkar mugitzera eraman du. Hiru aldaketa egitera bultzatu du egoerak, eta Sow suitzarra, Rafa Mir eta Mariano dominikarra sartu ditu Sevillak berdegunera. Baina Sevillarren erreakzioa berandu iritsi da, eta Luis Riojak ere gertu izan du 0-3koa. Azkenean Rafa Mir izan da, hirurogeita hamar minuturen buruan, 1-2koa lortu duena. Bere taldeak puntu bat behintzat eskura zezakeela sinistu du momentu horretan. Eta Sevilla amore ematen ez duen talde horietako bat da batik bat. Hamaika metroetatik iritsi da berdinketa. Carlos Benavídez uruguaitarrak Marianori egindako faltaren ostean VARak berrikusi egin du, eta Ocamposek gola sartu du. Baina etxekoen pozak gutxi iraun du, 89. minutuan Ruben Duartek, Sevillak gaizki defendatutako beste jokaldi batean, 2-3koa jarri duelako. Bisitarien poza eta etxekoen depresioa. Gutxien espero zenean, Alaves lur jota zegoenean, nonbaitetik indarrak atera ditu Luis Garcia Plazaren taldek, eta Sanchez-Pizjuan zelaia mutu utzi du.

«Artista eta obra bereizi behar dira». Halakoak entzuten dira norbait miretsiriko sortzaile baten biografian arakatzen hasi eta egia deserosoak azaleratzen hasten direnean. Eduardo Txillida artistaren mendeurrena ospatzen hasi dira aste honetan —urtarrilaren 10ean jaio zen, 1924. urtean—, eta berriz atera da plazara gaia. Izan ere, omenaldiak, erreportajeak, hitzaldiak, dokumentalak eta beste hainbat lan plazaratu dira Txillidaren inguruan, eta horietan sistematikoki ezkutatzen dira haren iraganaren pasarte ilun batzuk, Hedoi Etxarte idazleak berriki salatu duenez. Azaldu duenez, aipatu gabe geratzen da artistaren aita militarrak Francoren estatu kolpearen alde egin zuela eta, gero, parte hartu zuela frankismoan, esaterako. Era berean, aipatu gabe utzi izan dituzte Txillidaren gaztetako jarrera politikoa eta Parisen gazte errepublikano bati egindako eraso fisikoa. Artista eta pertsonaiaren inguruan fabrikaturiko kontsentsua salatu du Etxartek, eta oihartzun handia izan du sare sozialetan. Batzuek nabarmendu dute Txillidaren «gaztaroko bekatuak» izan zirela horiek, gero buelta eman ziola, eta Euskal Herriaren eta hainbat gizarte mugimenduren aldeko jarrera hartu zuela. Beste batzuek, berriz, azpimarratu dute artista ez zela gaztetxo bat eraso hura egin zuenean, eta frankisten semea izatea erabakigarria izan zela kirolean eta artean aurrera egiteko orduan. Memoria ez galtzea ezinbestekoa dela nabarmendu dute beste batzuek: «Ez dezagun nondik gatozen ahaztu, nora goazen jakiteko». BERRIAk irakurleei galdetu nahi die horren inguruan. Gogoratu behar al da Txillidaren iragan frankista? Sare sozialetan plazaratu du galdeketa, eta datorren astearen hasieran plazaratuko ditu emaitzak. BERRIAk proposatzen du, bai edo ez bozkatzeaz gain, erantzunen bidez jakinarazteko zer ikuspegi duen norberak gaiaz. Hemen dago bozkatzeko aukera Telegram sare sozialean. Hemen, Instagramen.