Aurrekontuen inguruko azken eskaintzari ezetz esan dio Elkarrekin Podemosek. Pedro Azpiazu sailburuak nabarmendu du Exekutiboak ahalegin negoziatzailea egin duela.

EAEko aurrekontuak 2021: Pedro Azpiazu Eusko Jaularitzako Ekonomia sailburua Elkarrekin Podemoseko ordezkariekin elkartuko da, Miren Gorrotxategi buru dela.

Inflazioak negatiboan amaitu zuen iaz Hego Euskal Herrian (-0,5), produktu eta zerbitzu gehienen prezioek behera egin zutelako amaitu berri den urtean. Baina bada salbuespen garrantzitsu bat, kontsumitzaileentzat funtsezkoa den arlo bat: elikadura. Janarien eta alkoholik gabeko edarien prezioak izan dira, hain justu, igo diren produktu bakarrenetarikoak eta, horien artean, gehien garestitu direnak: Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, %1,8 egin dute gora, eta Nafarroan, %1,5.

COVID-19aren eta atzeraldi ekonomikoaren eragina oso nabaria izan da prezioen bilakaeran ere. Mugikortasunaren debekuak eta mugek ekarri dute garraioen arloa izatea 2020. urtean gehien merkatu zena: %4,1 Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, eta %5, berriz, Nafarroan.

Inflazioaren kalkuluan pisu handia du garraioaren atalak, eta horren barruan erregaien prezioak, herritar askoren hileroko fakturan pisu handia duen atala baita. Erregaiek eragin dute, hain zuzen ere, garraio atala merkatzea. Gasolinaren, gasolioaren eta beste erregaien prezioa amildu egin zen pandemiaren hasieran, Saudi Arabiak Errusiarekin zuen borrokaren ondorioz, ekoizpena ez baitzen eskaria bezainbeste jaitsi. Bakea sinatu zuten Riadek eta Moskuk, baina ordurako kontsumoa hondoratuta zegoen, eta oso poliki baizik ez da handitu. Ondorioz, aurtengo abenduan erregaiak iaz baino %13,8 merkeagoak ziren Nafarroan, eta %11,1 beste hiru lurraldeetan.

Horrek eragin nabaria izan du beste sektore batzuetan ere. Komunikazioetan eta aisialdiarekin eta kulturarekin loturiko jardueren prezioetan, %4 eta %2,2 jaitsi dira, hurrenez hurren, lau lurraldeetan.

Urte hasieran eztabaida iturri bihurtu da etxeko energien prezioak garestitu izana, eta bereziki gasa eta argindarra. Gasaren prezioa izugarri igo da azken asteetani, baina 2020 osoan beheranzko joera nabarmena izan du, eta urtea %11,8ko merkatzearekin amaitu zuen Espainian —INEk ez du atal zehatz horretako daturik ematen Hegoalderako—. Argindarra ere 2019an baino merkeagoa izan da urte osoan zehar, eta %20 merkeagoa izatera iritsi zen apirilean, eskaria askoz txikiagoa izan zelako eta zati handi bat energia berriztagarri merkeekin betetzeko modua izan zelako. Abenduan, ordea, joera aldatu du, eta %5,9ko garestitzearekin amaitu. Urtea %30eko garestitzearekin hasi du aargindarrak, baina azken hiru egunotan merkatu egin da: gaur atzo baino %13,6 gutxiago ordainduko dute tarifa arautua dutenek —bitik batek—.

Erosteko ahalmena, gora

Inflazio negatiboak badu alde arriskutsu bat, luzaroan iraunez gero deflazioa eragin dezakeelako, eta harekin batera bere burua elikatzen duen atzeraldi bat. Baina alde positibo bat ere badu: herritarren poltsikoak polikiago husten ditu. Horrela, 2020an erosteko ahalmena irabazi dute soldatei edo beste sariei eusteko gai izan direnek. Adibide gisa, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan indarrean dauden lan hitzarmenek %1,82ko soldata igoera finkatuta dute —Lan Harremanen Kontseiluaren azken datua—, eta %1,98 aurten sinatutakoek. Langile publikoei %2 handitu zieten soldata 2020ko urtarrilean, eta %0,9, berriz, pentsioak.

COVID-19aren krisiak mesede egin dien bakarrenetakoa da farmazia industria, eta Euskal Herrian gorantz doa sektorea. Azken albistea euskal jatorria duen Faes Farmak eman zuen atzo: jakinarazi du 150 milioi euro inbertituko dituela lantegi berri batean, Derioko Parke Teknologikoan (Bizkaia). Erabaki horrekin jauzi handi bat eman nahi du konpainiak. Besteak beste, berrehun lanpostu inguru sortuko dituela uste du, eta produkzioa hirukoiztuko duela. Egun, Leioako egoitza nagusian seiehun langile inguru ditu, lantalde osoaren erdia, horren barnean hartuta animalien elikaduraren arloan dituen negozioak: Ingaso Farm eta Tecnovit. Euskal Herrian beste laborategi bat du, Gasteizen. Nazioartean ere badu presentzia, filialen bidez.

Derioko lantegiko obrak aurten hasiko dituzte, eta 2024rako amaitu nahi dituzte. 60.000 metro koadro inguru izango ditu, eta 100 milioi sendagai unitate baino gehiago egiteko ahalmena izango du. Baliabide propioekin eta kanpo finantzaketarekin ordainduko dira lanak, enpresak besterik zehaztu gabe jakinarazi duenez. Lantegi horri esker, sendagai mota berriak produzitu ahal izango dituztela esan du, eta gaur egun hirugarrenei azpikontratatuak dizkieten ekoizpen batzuk integratzeko aukera emango diela. Horrekin batera, bere produktuen eraginkortasuna hobetzea eta kostuetan lehiakorragoak izatea espero dutela adierazi du. «Gihar industrial handiago horri esker, Faes Farma taldeak bere hedapen organikorako plan estrategikoa bete ahal izango du, sendagaien salmentak handituz, bai Espainian, bai nazioarteko merkatuetan», azpimarratu du komunikabideetara bidalitako oharrean.

Hazten ari den sektorea

Bizkaian erro sakonak dituen enpresa da Faes Farma. Duela 86 urte sortu zuten, eta bere urterik oparoenetan da. 2020an, 63 milioi euro irabazi zituen, irailera artean. Horiek dira orain arte jakinarazi dituen azken emaitzak. Urte amaierakoak inoizko onenak izango dira. Aurreko errekorra 2019an ezarri zuen , 64 milioi lortuta urte osoan, eta guztira, 357,4 milioi fakturatu zituen. Atzoko iragarpenaren ostean, konpainiaren akzioek %7 egin zuten gora.

Azken bost urteetan nabarmen hazi da farmaziaren sektorea. Inbertsioak bikoiztu egin dira, Eustaten datuen arabera. Araba, Bizkai eta Gipuzkoako industrian duen pisua, baina, txikia da oraindik ere (%1,5). Gipuzkoan Viralgen da sektoreko enpresa nagusia. Urrian jakin zen Alemaniako Bayerrek erosi zuela. Horri esker, lantegi berria eraikitzen ari dira Donostiako Miramongo parke teknologikoan, eta 2022ko udaberrirako amaituta egotea espero dute. Hirurehun lanpostu sortzea aurreikusten dute. Enpresaren hazkundea izugarria da: pandemiaren aurretik, 70 langile zituen; gaur egun, 127; eta, bi urte barru, 500era iritsiko dira.

Viralgen COVID-19aren aurkako txertoetako batean ari da lanean. Massachusettseko General Brigham ospitaleak (MGB) eta Harvard Unibertsitateak garatukoan, hain zuzen ere. AEBetatik kanpo txerto hori produzituko duen enpresa bakarra izango da.

Nafarroan, Cinfa da enpresa nagusia. Sendagai generikoen lehen ekoizlea da Iberiar penintsulan. Ollokin planta berri bat eraikitzeko egitasmo bat du martxan, eta horrekin produkzioa %30 handitzea aurreikusten du.

ELA, LAB, ESK, Steilas eta ESK sindikatuek bilera eskaera formala egin diete Eusko Jaurlaritzari eta Nafarroako Gobernuari prekaritateaz eta lan arriskuez hitz egiteko. Haien kalkuluen arabera, iaz, eta 2019arekin alderatuta, langileen heriotza eragin zuten istripuen kopurua %43 igo zen Hego Euskal Herrian, eta beldur dira aurten berriz igoko ez ote den. Hori eragozteko «kontrol zorrotzagoa» behar dela uste dute, eta baliabide gehiago ezinbestekoak direla kontrol lan hori egiteko.

«Europako batezbestekoekin parekatzeko, Jaurlaritzak beste 100 lan ikuskatzaile kontratatu beharko lituzke, eta Nafarroako Gobernuak, 50. Argi dago orain darabiltzaten estrategiek ez dutela eraginik; lan osasunak ez du lekurik politikak». Lourdes Eraso LAB sindikatuko lan osasuneko arduradunak atzo eginiko salaketa da hori. Sindikatuek manifestazio deigarria egin zuten Bilbon iaz Hego Euskal Herrian hildako 66 langileak gogoratzeko. Hileta bat irudikatu zuten Moyua plazatik Jaurlaritzak Kale Nagusian duen egoitzaraino. Hilkutxan «zerbitzu publikoak» idatzita zegoen. Iruñean ere elkartu ziren.

Sindikatuek hiru bilera eskaera ofizial erregistratu dituzte: Idoia Mendia Jaurlaritzako Lan sailburuarekin, eta bana Manu Aierdi eta Santos Indurainekin, Nafarroako Garapen Ekonomikoko eta Osasun kontseilariekin, hurrenez hurren. «Prekaritateaz hitz egiteko. Lan istripu pila bat geratzen direla esan nahi duegu, eta konponbidea dutela».

Sindikatuen iritziz, iazko datuek agerian utzi dute lan osasun politikak «errotik aldatu» behar direla. Horretarako eskaera zehatzak plazaratu dituzte: kontrol zorrotza erorketa eta gorputz atalen harrapaketa arriskua, edota minbizia sor dezaketen gaiekin lan egiten duten enpresetan; bi urtetako epean enpresa guztien arrisku psikosozialen azterketa egitea; prebentzio arloan zigorra duten enpresak ez kontratatzea.

Urteko lehena, Iberdrolan

Sindikatuen zifren arabera, iaz 66 langile hil ziren lan istripuetan Hego Euskal Herrian, eta aurten dagoeneko hil da aurrenekoa, Iberdrolak azpikontrataturiko enpresa bateko 36 urteko langile bat. «Eta ez da izango Iberdrolak segurtasun neurriak aplikatzeko dirurik ez duelako!», nabarmendu zuen haserre Herediak. «Azpikontrataturiko langileen interesa ezberdina da. Horren inguruan ere hitz egin nahi dugu».

Horiei lan gaixotasunen erruz hildakoak gehitu beharko litzaizkieke. Sindikatuen arabera, iaz 28 langile hil ziren amiantoarekin lan egin izanak eragindako gaitzengatik, eta koronabirusak lantegietan izandako eraginaren inguruko datuak falta zirela salatu zuen. «COVID-19ak jota hil diren langileen erregistrorik ez daukagu. Ez dago haien arrastoa jarraitzeko modurik. Kasu deigarri bat ezagutu dugu, Osakidetzaren ESI bat: 183 positibo egon ziren, eta bi bakarrik bideratu zituzten mutualitatera lan gaixotasun gisa».

Osakidetzaren kasua aipatu zuen ELAko ordezkariak; Erasok, aldiz, adinekoen egoitzetako langileengan jarri zuen arreta. «Euskal Herrian 4.007 pertsona hil ziren COVID-19arekin iaz, eta horietatik 1.430 zahar etxeetako egoiliarrak ziren. Pandemiarekin agerian gelditu da sektore horrek jasaten duen prekarizazio maila. Sektore oso feminizatu bat da, gainera».

Gipuzkoak zibersegurtasunerako laborategi “aurreratu eta puntako” berria inauguratu du 2021eko urtarrilaren 15ean ZIUR Zibersegurtasun Industrialeko Zentroan.

Idoia Mendia Enplegu sailburuaren hitzetan, herritarrek Lanbide “gizarte diru-laguntzen kudeatzaile soil” bezala ikusten dute. Horregatik, aldaketak iragarri ditu.

CAFentzat Frantziatik datoz berri onak. Beasaingo (Gipuzkoa) tren ekoizleak, Kanadako Bombardierrekin batera, 2.560 milioiko lan kontratu bat lortu du Parisen, 146 tren egiteko, Frantziako hiriburuko iparraldea eta hegoaldea eta haren aireportuak lotzen dituen RER B linearako.

Kontratua oraindik ez dute sinatu, baina «lehenbailehen» sinatzea espero dute alde guztiek. Kopurua zenbatekoa den kontuan hartuta, esan daiteke azken urteetako handienetako bat izango dela Euskal Herriko multinazionalarentzat. Garraio sektoreak duen egoera zailean lortu izanak balio bikoitza ematen dio.

Bitartean, CAFek zain jarraitzen du, Espainiako Renfek aurki jakinaraziko baitu nori emango dizkion bi kontratu handi: 1.000 milioikoa da bata eta 1.700 milioikoa bestea. Horien zati bat lortzea da bere nahia.

CAFek borroka handia egin behar izan du Parisko lehiaketa irabazteko. Bombardierrekin partzuergoa osatuta lortu du, eta aurrean Frantziako Alstom izan dute. Herrialde hartako hedabide batzuen arabera, 500 milioi euroren aldea egon da irabazleen eta galtzailearen artean. Lehiaketak oihartzun zabala izan du komunikabideetan: Frantziako enpresa bati kontratua eman ez izanak kritika ugari eragin ditu.

Abenduan, erabakia hartuta zegoela, esleipena eten behar izan zuten Alstomen salaketa baten ondorioz. Kontratazio prozesua partzialki berrabiarazteko eskatu zuen, besteak beste. Epaitegietan jarraitzen du auziak, baina epaileak aukera eman du CAFek eta Bombardierrek kontratua sinatzeko. 11 egun izango dituzte horretarako, eta epe horretan Alstomek berriro aurkeztu ahal izango du helegitea.

Azken egunetan, RATP, SNCF eta Ile de France Mobilites garraio operadoreek prozesua «bizkortu» nahi izan dute; horregatik berretsi zuten atzo kontratua CAFentzat eta Bombardierrentzat izango dela. Komunikabideetara bidalitako oharrean, dena den, ez zuten eman akordioari buruzko zehaztasun gehiago; adibidez, lanak nola banatuko dituzten CAFen eta Bombardierren artean, edo, bestela esanda, 2.560 milioietatik zenbat dagozkion bati eta zenbat besteari.

Frantziara begira

Beasaingo enpresa, bere ohar laburrean, azken urteotan Frantzian sinatu dituen kontratuen garrantzia azpimarratzera mugatu da. 2019aren amaieran egindako bat nabarmendu du, 700 milioi eurokoa, Paris-Clermont eta Paris-Limoges-Toulouse lineetarako 25 tren egitekoa, beste 75 egiteko aukerarekin. Gogoratu du, halaber, Nantes, Besançon eta Saint Etiennenerako tranbiak egiteko eta Lyongo metroaren flota berritzeko eskaerak dituela, eta Okzitaniako Bigarren lantegi bat duela.

Bestalde, Kanadako Bombardierrek ere kontratu garrantzitsuak egin ditu Frantziarekin azkenaldian: 565 milioi euroko bat sinatu zuen urte amaieran, SNCFrentzat 33 tren egiteko. Horien propultsio sistemak multinazionalak Trapagarenen (Bizkaia) duen fabrikan garatuko dituzte.

«Egungo garaien norabidean jardun behar dugu, eta ez haien aurka, atzera begira». Abenduaren 23an, Nafarroako Parlamentuak gehiengo handiz onartu zuen aurten errenta zergan autonomoei moduluen sistema kentzea eta estimazio zuzeneko sistemarekin ordezkatzea. Elma Saiz Ekonomia eta Ogasun kontseilariaren ustez, aurreko sistema «zaharkitua eta bidegabea» zen, eta oraingoak autonomoen jarduera ekonomiko erreala islatuko du. Neurriak polemika sortu du: autonomoak biltzen dituzten hainbat elkartek, horien artean UAGNk edo Tradisna nekazarien eta garraiolarien elkarteek, salatu dute zerga presioa nabarmen handituko dela. Atzo, Navarra Sumako Javier Esparzak kritikatu egin zuen pandemiaren erdian sektoreok zigortzea, eta Saizek «gezurra esatea» leporatu zion. Saizen esanetan, sistema horrek ez die kalterik egingo autonomoei.

Atzo, parlamentuko kontrol saioan, Navarra Sumak berriro mahai gainean jarri zuen gaia. Autonomoak aintzat hartu gabe aldaketa egitea egotzi zion Esparzak Nafarroako Gobernuari. Bere esanetan, Espainiako zerga erregimen komunean Pedro Sanchez gobernuburuak atzera egin du, pandemian kalterik ez egiteko autonomoei. «Foru erregimena erabiltzen ari zarete nafarrei kalte egiteko. Zer egin dute Madrilen? Kaltegarria zela ikusita, ez dute aldatu. Hemen, berriz, aldatu egin duzue EH Bildurekin akordioa duzuelako».

«Zure gabeziak ezkutatzeko, gezurra esateko formula besterik ez zaizu geratzen», ihardetsi zion Saizek. Haren esanetan, Madrilgo gobernua sistema hori ezartzea aztertzen ari da. Gainera, asteotan autonomo elkarteekin eta zerga arloan eurekin lan egiten duten aholkulariekin biltzen ari dira, sistema berriari buruz hitz egiteko: «Azken egunotan sortu den desinformazioaren aurrean, informazioa banatzen ari gara. Ez ditu zigortuko okerren pasatzen ari direnak». Kontseilariak iradoki zuen elkarte batzuen kexuak eskuinak gobernuaren aurka daraman estrategiarekin erlazionatuta daudela, zerga neurrien aurka Navarra Sumaren osoko zuzenketa atzera bota ondotik etorri zirelako kritikak.

Saizen arabera, moduluen sistema baliagarria zen duela hamarkada batzuk, baina egun ez, besteak beste justifikatzen zailak diren aldagaiak aintzat hartzen direlako. Aldagaiok %10 eta %45 arteko pisua dute zerga aitorpenean, sektorearen arabera. Adibidez, ostalaritzan, taberna baten mahai edo metro kopurua aintzat hartzen du moduluen sistemak. «Pandemiaren ondorioz, jarduerarik izan ez duen taberna batentzat bidegabea da aldagai horiek kontuan hartzea».

Kontseilariaren arabera, sistema berriak jarduera erreala aintzat hartuko du; hots, diru sarreren eta irabazien edo galeren arabera neurtuko du ordaindu beharrekoa, eta ez estimazio baten arabera. Bere esanetan, zerga faktura ez da aldatzen, nahiz eta aintzat hartu behar den kasuistika orokorrik ez dagoela eta kasu bakoitzak bere berezitasunak dituela. Ogasunaren kalkuluen arabera, adibidez, errenta zergan 12.200 euro ordaintzen dituen garraiolari batek 11.000 eta 14.000 euro artean ordainduko lituzke sistema berriarekin: hots, gutxiago edo gehiago, bere jardueraren arabera. Saizen ustez, «antzekoa» da faktura. Sistema berria «aplikatzen erraza» dela azaldu zuen, eta Europako Batasunak berak ezarritako irizpidea dela.

Hainbat neurri gehiago

Polemikaz harago, azken egunetan, COVID-19ari aurre egiten laguntzeko autonomoentzako hainbat zerga neurri hartu ditu Nafarroako Gobernuak. Alde batetik, 2020ko errenta zergaren zein balio erantsiaren gaineko zergaren ordainketan %20 eta %40 arteko murrizketak ezarriko zaizkie autonomoei: oro har %20koa; %35ekoa dendarientzat, garraiolarientzat eta taxi gidarientzat, eta %40koa ostalaritzan dihardutenentzat.

Bestetik, asteon beste neurri batzuk ere hartu ditu gobernuak. Adibidez, errenta zergan, jarduera ekonomikoak egiten dituztenek ez dute egin beharrik izango 2020ko laugarren hiruhilekoari dagokion ordainketa zatikatua. Gainera, ostalaritza, turismo edo merkataritza arloko negozioei lokalak alokatzen dituztenentzat zerga pizgarria ezarriko da, baldin eta maizterrekin errenta murriztea hitzartu badute.

Abenduan, pandemiak kaltetutako sektoreentzat laguntza berezien deialdia abian jarri zuen gobernuak. Hogei milioi euroko aurrekontua zuen aurreikusita eta azkenean 13,5 milioi banatuko dira, laguntza eskatu duten 2.074 enpresa eta autonomoren artean —horietatik %82 ostalaritzakoak—. Laguntza horiek ez dira zergapetuko.

Bilboko portuko lan gatazkako korapiloa askatzen hasteko akordioa adostu dute zamaketarien lan batzordearen gehiengoak eta Bilbo Estiba lau zamaketa enpresak biltzen dituen elkarteak. Espainiako Lan Ministerioak eginiko bitartekaritzak fruitu txikia eman du, eta ituna oso orokorra da oraindik, baina «negoziatzen jarraitzeko» bidea ireki du. Orain sektore mailako bilerak hasi beharko dituzte lan hitzarmenaren xehetasunak zehazten joateko. Bilera horietan, besteak beste, «aldi baterakotasuna murrizteko aukerak» aztertuko dituzte.

«Akordio hau inflexio puntu bat izatea espero dugu. Bi aldeentzako mesedegarria den akordio bati atea irekiko diona, eta portura egonkortasuna ekarriko duena». Alberto Dañobeitia zamaketarien langile batzordeko presidentea itxaropenez mintzatu zen, atzo. Bilbo Estibak ere akordioa ontzat jo zuen, uste baitu itun horri esker lan hitzarmen berria adosteko «oinarri sendoa» dagoela.

Langile batzordeko hamahiru kideetatik hamarrek sinatu zuten: Coordinadora, UGT eta Kaia sindikatuetakoek, hain zuzen. ELAkoek eta LABekoek, aldiz, ez zuten bat egin. Batzordeko kideek badakite oraindik asko dagoela zehazteke, baina nahiko pozik daude arbitraje betearazlearen mamua uxatu dutelako.

Akordioak zazpi puntu ditu, eta Espainiako Lan Ministerioak abian jarritako bide orriaren ondorio da. Bilbo Estibako eta sindikatuetako ordezkariak bi aldiz bildu dira azken hilabetean Veronica Martinez Barbero Espainiako Lan zuzendari nagusiarekin. Bitartean, enpresa eta langile batzordearen arteko bilerak egon dira, baina mugarriak Madrilen eginikoak izan dira. Azken bilera herenegun egin zuten, egun osokoa, eta atzo sinatu zuten «bide orria ixteko konpromisoa».

Aurrerantzean jokalekua aldatuko dute, eta Euskal Herrira itzuliko da partida. Ministerioa, dena den, bi aldeen esku egongo da «akordioa garatzeko behar daitekeen edozein lanetarako». Adosturikoaren arabera, sektore mailako mahaia eratuko da orain, «Bizkaiko zamaketari guztiak barnean hartuko dituena». Alegia, kontratu mugagabea duten 320ak eta behin-behinean daudenak. Behin-behinekoak pixkanaka finko bilakatzea da eskaeretako bat, batez ere lan poltsa historikoko 103ak —hamabi urte daramatzate aldi baterako kontratuak kateatzen—. Akordioko puntuetako bat «behin-behinekotasuna murrizteko» proposamenak onartzea da, baina ez du zehazten nola.

Lan hitzarmen berria da korapiloaren muina, eta zamaketariek euren lan karga ziurta dadila nahi dute. Portu barneko hainbat jardun —komertzialak eta horizontalak deritzenak, alegia itsasontziekin harreman zuzena ez duten portuko garraio lanak—, baina, liberalizatu egin ditu Europako Parlamentuak, eta horrek zaildu egin ditu bilerak. Bilbo Estibak hainbat marra gorri ezarri zituen bide orriari ekiteko, eta horietako bat zen liberalizaturiko lanak lan hitzarmenaren arabera ez arautzea. Akordioan hori zehaztuta agertzen da, baina lan horiek zamaketariek egingo balituzte lan hitzarmena aplikatu behar zaiela dio. Euren jardunaren %30 inguru dira. «Balituzte» baldintza aditza darabilte akordioan, askotan lan horiek aldi baterako enpresen bitartez kontrataturiko biltegiko langileek egiten dituztelako.

Eskumenaren zain?

Horiek hala, oraingoz urrun dirudi beste greba baten mehatxua. Iazko urri eta abendu artean zamaketariek 57 eguneko lanuztea egin zuten, portuan aspaldian eginiko luzeena. Negoziazio horretan eragina izango duen beste aldagai bat Espainiako sektore mailako V. akordioa izango da. Espainiako Lehiaren Auzitegia hura ikertzen ari da, liberalizazio legeak urratzen dituelakoan.

Ikusteko dago, halaber, Bilboko eta Pasaiako (Gipuzkoa) portuen kontrolerako eskumenarekin zer gertatzen den. Egun Espainiako Gobernuarena da, baina Eusko Jaurlaritzak transferentzia eskatua du. El País kazetak abenduan zabaldu zuenez, aurtengo urrian egin daiteke aldaketa.