ELA, LAB, UGT, CCOO eta ESK sindikatuek deituta, ikastetxeetako eta unibertsitateko garbiketaz arduratzen diren azpikontratatutako langileek greba egin dute.

Aernnovak laguntza publikoetan 7 milioitik gora jaso dituela salatu du EH Bilduk eta “gatazkan esku hartzeko” eskatu dio Jaurlaritzari, “kaleratzeak saihesteko”.

Salmentak, produktibitatea eta zibersegurtasuna sendotzeko ikastaroak dohainik autonomo eta mikroenpresentzat

ELA: Productos Tubulares enpresak, Tubos Reunidosen filialak, 382 langileri eragingo dien aldi baterako erregulazio espedientea aurkeztu du, ELAren arabera.

Amazon multinazionalak Baionako Monoprixen daukan “Amazon Hub” autozerbitzu gunea zigilatu du Bizi! mugimenduak asteazken goiz honetan. “Amazon saltoki ttipien hiltzaile” edo “Ez hemen, ez nehon” zioten kartelak erakutsi dituzte protesta egin bitartean.

Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako ostalariek gaurtik aurrera eskatu ahal izango dituzte Eusko Jaurlaritzak onarturiko azken diru laguntzak. 30 milioi euroko funtsa banatuko du, eta interesdunek hamabost eguneko epea dute eskaera egiteko. Nafarroan, aldiz, data aste amaieran zehaztuko dutela esan du Manu Aierdi Garapen Ekonomikoko kontseilariak, eta litekeena dela epea abendu hasieran zabaltzea. Hogei milioi euro banatuko dituzte.

Epeena ez da ezberdintasun bakarra izango, laguntzak kalkulatzeko eta banatzeko bi eredu erabiliko baitituzte: EAEn, diru kopuru finkoak banatuko dituzte negozioen langile kopuruaren arabera: hiru langile bitarteko enpresek 3.000 euro jasoko dituzte; lau eta hamar langile artean dituztenek, 3.500; eta hamarretik gorakoek, 4.000. Diru laguntza hauek aurretik jasotako beste batzuekin bateragarriak dira.

Nafarroan, berriz, sistema alemaniarra delakoa erabiliko dute, negozio bolumen galeraren araberako laguntzena, alegia. Ostalaritza negozioen 2020ko lehen bederatzi hilabeteetako BEZaren aitorpena iazkoarekin alderatuko dute, eta %20tik gorako jaitsiera izan dutenek jaso ahalko dituzte laguntzak. Ondoren, bi aldagaiak uztartuko dituzte kalkulu bat egiteko. «Ostalaritza negozioek dituzten gastu finkoak eta eginiko fakturazioa gurutzatzen dituen modelo matematiko baten arabera egingo dugu kalkulua», azaldu du Aierdik. Jaso daitekeen gehiengo kopurua 25.000 eurokoa izango da; gutxienekoa, berriz, «zehazteke» dago.

Jaurlaritzak eskaera ugari espero ditu, eta, ondorioz, ostalariei «lasaitasun» mezu bat bidali die. Aurreratu du eskaera guztiak aztertuko direla, eta iristen diren egunak ez duela prozesua baldintzatuko. Eskaerak tartekatuta aurkeztu daitezen eskatu du, sistema ez dadin «kolapsatu». Eskaerak Jaurlaritzaren egoitza elektronikoan, lurralde bakoitzeko Turismo, Merkataritza eta Kontsumo Saileko bulegoan eta Zuzenean atariaren bitartez egin ahalko dira.

Lau hilabetez irekita

Diru laguntza horiek obligazio batzuei lotuta daude. Esaterako, autonomoak diren eskatzaileek urriaren 25aren aurretik egon behar zuten izena emanda langile autonomoen erregimenean. Aurrera begira, berriz, eta behin negozioak irekitzeko baimena ematen denean, beste lau hilabete egin behar dituzte gutxienez autonomoen gizarte kotizazioa ordaintzen. Epe horretan, halaber, ekonomia jardueren gaineko zergaren erregistroan jarraitu beharko dute. Ordainketa kolpe bakarrean egingo da, eta eskaera onartutzat emango da eskatzaileak ez badu kontrako jakinarazpenik jasotzen hamar eguneko epean. Merkataritza eta Kontsumo Sailak ostalariei nahi beste informazio eskatzeko eskumena du.

Nafarroan dagoeneko jakina da ostatuen barrualdea itxita izango dela gutxienez abenduaren 2ra arte, baina gobernuak esan du terrazak azaroaren 26an irekitzeko aukera aztertzen ari dela. Laguntzei dagokienez, «bizkor» banatu nahi lituzke Aierdik, eta urtea bukatu aurretik iritsi daitezela ostalariengana.

Enpleguaren txikizioak ez du etenik euskal industriaren sektore estrategikoenetako batean: aeronautikan. Atzo Aernnovak eman zion jarraipena pandemiaz geroztik kaleratzeak iragarri dituzten sektoreko beste enpresei. Berantevillako (Araba) plantari egokitu zaio oraingoan hegazkin konpainien krisi latzaren ondorioak nozitzea. Ehun langile kaleratuko ditu konpainiak datorren urteko otsailerako, lantalde osoaren %22. 454 beharginek osatutako lantaldearen beste 305entzat, gainera, enplegua aldi baterako erregulatzeko espedienteak onartzeko asmoa jakinarazi du enpresa zuzendaritzak. Plan horien arabera, 2021eko otsailaren 2tik abenduaren 31 arte legoke indarrean erregulazio hori, kaleratzeak gauzatu eta gero. Hala jakinarazi dio zuzendaritzak langile batzordeari.

«Galera historikoak» argudiatu ditu Arabako enpresak kaleratzeak justifikatzeko. Zehazki, 42 milioi euro galdu ditu urtea hasi zenetik, eta enpresaren iraupena bera arriskuan ikusten du moldaketa bat egiten ez badu. Azaldu duenez, kutxan zituen 70 milioi euro gastatu ditu jada. Enpresak dio eskarien «eroriko larria» ez dela berehalakoan konponduko, eta COVID-19aren pandemiak «urte askorako» txikituko duela hegazkin trafikoa eta hegazkin berrien beharra. Sektorearen kalkulurik baikorrenek diote 2019ko trafikoa ez dela 2024ra arte leheneratuko, «betiere txerto eraginkor bat badago 2021eko udarako». Beste iragarpen batzuek diote hamar urte beharko dituela 2019ko mailara itzultzeko.

Langile batzordeak, ordea, oso bestela azaldu du errealitatea: «Taldearen irabazi eskandalagarriak bermatzea baizik ez dute nahi neurri horiekin; azken bost urteotan 290 milioi euroren mozkinak izan ditu, eta, haiei eusteko, 101 familia langabeziara bidali nahi dituzte».

Gainera, enpresaren arrazoibide guztiak «gezur handi bat» dauka oinarrian, langile batzordearen arabera. «Egoera egiturazkoa dela esaten dute etengabe, baina zenbait txerto aurki prest egongo direla jakinarazi duten aste berean azaldu da kaleratzeen iragarpena. Ez da kasualitatea». Sindikatuen ustez, txertoek sektorearen susperraldiari data jarri diote, eta uste baino lehenago iritsiko litzateke. «Horregatik ikusi dute beren burua beharturik 2021ean gauzatuko liratekeen kaleratzeak lehenago iragartzera». ELAk, LABek eta CCOOk hiruna ordezkari dituzte batzordean; UGTk bi ditu, eta USOk eta CGTk, bana. Juan Carlos Gomez da batzordeko presidentea (ELA).

Kaleratzeak, otsailean

Baina Aernnovako zuzendaritzak bere kalkuluak egin ditu, eta, horien arabera, kaleratzeak «beharrezkoak» dira kontuak txukuntzeko. Nabarmendu baitu lantaldea %22 murriztuko badu ere jarduera %37 txikitu zaiola. Kaleratzeekin batera beste 305 langile enplegua aldi baterako erregulatzeko espedientean sartuta konpondu nahi du konpainiak bi kopuru horien arteko aldea. BERRIAk jakin duenez, enpresak aurreko astean egin zuen kaleratzeko erregulazioaren lehen tramitea, eta dosierraren kontsulta epea abenduaren 17an da bukatzekoa. Kaleratzeak, ordea, otsailean gertatuko lirateke, konpainiak Eusko Jaurlaritzarekin hartutako konpromiso bat dela eta. Haren arabera, Aernnovak ezin du kaleratzerik egin 2021 arte.

Hain zuzen, Eusko Jaurlaritzako lehendakari Iñigo Urkulluri eta Ekonomiaren Garapeneko sailburu Arantxa Tapiari «beste aldera ez begiratzeko» eskatu diete langileen ordezkariek. «Multinazional handi horien kaleratzeak zuritzeari utz diezaietela, eta esku har dezatela aeronautikaren moduko sektore estrategiko bati eusteko». Batzordeak dio hala enpresak nola erakundeek badakitela krisiak iraungitze data duela, «eta epe ertainera merkatua erabat suspertuko dela». Hori dela eta, sindikatuek argi helarazi dute prest daudela aldi baterako neurriak aztertzeko, «koiunturala» den krisia gainditzeko, «neurri ez traumatikoak» betiere. Baina, era berean, langileen ordezkariek garbi utzi dute ez dutela onartuko «kaleratzeak jasotzen dituen neurririk».

Zuzendaritzak, berriz, azaldu du Arabako fabrika nagusian ez ezik beste batzuetan ere ari dela lantaldea txikitzen. Ingalaterran langileen %20 kendu nahi ditu, eta Mexikon, %44. Gaur, berriz, bilera izango du Sevillako (Andaluzia, Espainia) plantako langile batzordearekin, han zer-nolako murrizketa egin nahi duen esplikatzeko.

Aernnovak Arabako parke teknologikoan du egoitza, Miñaon, eta beste hiru lantegi txikiago ditu Araban.

Arantxa Tapiaren eskaera

«Ahalik eta enplegu gehienari eutsita», jarduerarekin jarraitzeko eskatu die Tapia sailburuak aeronautikako euskal enpresei. ITP Aero Castingek Barakaldoko eta Sestaoko (Bizkaia) lantegietarako asteon iragarritako kaleratzeen harira egin du eskaera hori Tapiak. Gero, Aernnovaren albiste iluna iritsi da.

Tapiak gogoratu du «inbertsio handia» egin duela hala sektore pribatuak nola publikoak aeronautikan «langile kualifikatuak» egon daitezen, eta kaleratze erregulazioekin galdu egingo litzatekeela kalitatezko enplegu hori. Baina sailburuak uste du «lau edo bost urte» beharko direla aeronautikaren sektorean «normaltasuna» berriro lortzeko.

Bilboko bonuak erosketa datuak 2020ko azaroaren 18an: 11.000 bono baino gehiago saldu dituzte bi ordu eta erdian. Ekimenak arrakasta handia izan du.

Ostegunetik aurrera eta hamabost eguneko epean, 4.000 eurorainoko laguntzak eskatu ahalko dituzte Euskal Autonomia Erkidegoko ostalariek.

Aernnovaren zuzendaritzak sindikatuei jakinarazi die Berantevillako lantegian enplegu erregulazioko espedientea aurkeztuk duela, eta langileen % 22ri eragingo diola.